Cierpisz na drżenie rąk? W codziennym życiu powoduje to przykre uciążliwości? Nie możesz bagatelizować tego problemu. Dowiedz się, co może być jego przyczyną i jak sobie radzić z tą dolegliwością. Zapisz się na bezpłatną konsultację psychologiczną Drżenie rąk, czyli co? Drżeniem określa się mimowolne, rytmiczne ruchy różnych części ciała. Najczęściej obserwuje się drżenia rąk, ale problem może też dotyczyć kończyn dolnych, głowy, tułowia, warg, brody czy języka. Nieumyślny, pozostający poza kontrolą ruch mięśni rąk jest typowy u osób, które są zdenerwowane. W zaburzeniach lękowych jest to bardzo często spotykany objaw. Kiedy mowa o drżeniu w odniesieniu do lęków, zwykle nie chodzi tylko o ręce. Typowe dla sytuacji stresujących jest gwałtowne kurczenie się i rozkurczanie różnych grup mięśni. Trząść mogą się całe ręce, nogi, wiele osób opisuje również drgania dochodzące z wnętrza – mówimy nawet, że ktoś „trzęsie się w środku” czy jest „cały roztrzęsiony”. Przyczyny drżenia rąk Drżenie rąk może być spowodowane przez wiele różnych przyczyn. Dlatego też warto odwiedzić lekarza. Przed wizytą najlepiej przez pewien czas poobserwować siebie i notować informacje o tym, kiedy drżenia się pojawiają, jak długo trwają, w jakich sytuacjach występują. Między innymi o to będzie pytał lekarz. Do najpopularniejszych przyczyn drżenia rąk należą: zdenerwowanie, stres,przyczyny o podłożu psychologicznym (w tym zaburzenia lękowe),niedobór niektórych witamin i mikroelementów (np. magnezu),drżenie spowodowane spożyciem substancji (np. niektórych leków, alkoholu, nadmiaru kofeiny),choroby fizjologiczne (w tym stwardnienie rozsiane i choroba Parkinsona). Drżenie rąk – powszechny objaw zdenerwowania Choć drżenie rąk może mieć wiele przyczyn i zwykle jest sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego, nie ma jednak powodów do paniki. Jest to stosunkowo częsta przypadłość. Ręce trzęsące się przed ważnym egzaminem, randką z kimś, na kim nam bardzo zależy, czy publicznym wystąpieniem. Jest to dość oczywisty objaw zdenerwowania. Naturalne jest również to, że nie da się nad tym automatycznie zapanować. Ten rzucający się w oczy objaw zdenerwowania jest też jednym z takich, które powodują największy dyskomfort. Trzęsienie się, czy drżenie rąk – powodem tego jest wzmożone wydzielanie adrenaliny. Ten hormon „walki lub ucieczki” to ewolucyjne narzędzie, którego rolą jest zapewnienie bezpieczeństwa w czasie zagrożenia. Wysoki poziom adrenaliny uaktywnia całe ciało: przyspiesza oddech i zwiększa ilość uderzeń serca, napina mięśnie. Zwykle też problem mija natychmiast, gdy tylko znika przyczyna zdenerwowania, a powrót do formy jest łatwy i szybki. Zdarza się jednak, że drżenie rąk ma inne przyczyny i trwa znacznie dłużej, a proste metody nie przynoszą skutku. Więcej o objawach nerwicy Typy drżenia rąk Wyróżnia się różne rodzaje drżenia, klasyfikuje się je w zależności od okoliczności, w jakich się pojawiają i wówczas wyróżnia się: drżenie spoczynkowe (statyczne) – pojawia się w trakcie spoczynku,drżenie posturalne (postawne) – pojawia się tylko, gdy chory przyjmuje określoną pozycję,drżenie kinetyczne (zamiarowe) – ma miejsce w czasie dowolnego ruchu,drżenie zadaniowe – występujące tylko w czasie wykonywania określonych czynności (pisanie, gra na instrumencie). Ponieważ objawy te nie są jednorodne, często stosuje się inną klasyfikację, która uwzględnia nie tylko okoliczności, ale też inne cechy, takie jak różnice pomiędzy poszczególnym typami drżenia, ich częstotliwość czy amplitudę. Ta klasyfikacja wyróżnia drżenie fizjologiczne oraz drżenie patologiczne. Drżenie fizjologiczne Drżenie fizjologiczne dotyczy przede wszystkim kończyn górnych. Ma niską amplitudę i trudno je zauważyć. Gdy nasili się bardziej i staje się widoczne, mowa o drżeniu fizjologicznym wzmożonym. Wzmożone drżenie fizjologiczne powstaje pod wpływem stresu (zdenerwowania, niepokoju), zmęczenia, wytężonej aktywności fizycznej, wychłodzenia, ale też pod wpływem pewnych leków czy substancji toksycznych. W leczeniu wzmożonego drżenia fizjologicznego konieczne jest ustalenie i usunięcie przyczyny, a doraźnie podaje się leki z grupy beta-adrenolityków. Drżenie patologiczne Z kolei w drżeniu patologicznym wyróżnia się drżenie idiopatyczne, nazywane samoistnym oraz drżenie towarzyszące innym chorobom (wtórne). Drżenie samoistne jest obustronne, dotyczy kończyn górnych, jest kinetyczne, stwierdza się je przy jednoczesnym braku innych objawów neurologicznych. Jest to stosunkowo częste zaburzenie ruchowe, o podłożu genetycznym, które pojawia się w dzieciństwie lub między 35 a 45 rokiem życia i stopniowo postępuje. Z kolei wśród drżeń wtórnych konieczne jest rozpoznanie pierwotnej choroby. U osób młodych może to być stwardnienie rozsiane (towarzyszy mu również uczucie drętwienia, zmęczenie, osłabienie wzroku i pamięci, zawroty głowy, pogorszenie się koordynacji ruchów), u osób starszych choroba Parkinsona (drżenie jest rytmiczne, ma charakter spoczynkowy, ustępuje w momencie poruszenia się). Drżenie może być też objawem neuropatii obwodowej. Na specjalną uwagę zasługuje drżenie psychogenne. Objawy tego zaburzenia mają nagły początek, obejmują jednocześnie obie ręce. Jego charakter jest złożony – jest kombinacją drżenia spoczynkowego, posturalnego i kinetycznego, może się zmieniać w czasie trwania choroby, pojawiają się też spontaniczne remisje. Podobny charakter mają drżenia towarzyszące zaburzeniom lękowym. Drżenie rąk pod wpływem zaburzeń lękowych U niektórych osób drżenie rąk pojawia się bez żadnej wyraźnej przyczyny, w zaskakujących momentach lub w czasie ataku paniki. Wówczas prawdopodobnie jest to powiązane z zaburzeniem lękowym. Drżenie rąk jest często stwierdzanym objawem zaburzeń lękowych. Pojawia się w różnych sytuacjach, szczególnie często wówczas, gdy masz wystąpić przed publicznością – w czasie prezentacji w ten sposób objawia się trudna do opanowania nerwowość. Strach przed różnymi zagrożeniami, z jakimi mamy do czynienia w otaczającym nas środowisku, to naturalne i zdrowe uczucie. Dzięki niemu możemy szybko zareagować, a to zapewnia nam bezpieczeństwo. Małe wydarzenia, ekscytujące czy przerażające – wszystkie wpływają na nasz organizm. Jego gwałtowna reakcja to sposób na radzenie sobie z nimi. Lęk jest potrzebny, dzięki niemu podejmujemy szybkie i trafne decyzje. Problem zaczyna się wtedy, gdy taka reakcja organizmu pojawia się bez żadnych przyczyn lub z powodów, które z racjonalnego punktu widzenia nie powinny przerażać. Mówimy wówczas o zaburzeniach lękowych. Jest kilka różnych zespołów, które zalicza się do nich, a którym towarzyszą drżenia: uogólnione zaburzenie lękowe – drżenia mogą występować cały czas lub w trakcie nasilenia lękowych myśli,napady lęku panicznego związanego z agorafobią lub niezwiązanego z agorafobią – drżenia towarzyszą atakom paniki, ale mogą też pojawić się wcześniej, wraz z niespokojnymi myślami,fobie społeczne – ręce trzęsą się przed wystąpieniami publicznymi oraz w ich trakcie, a także na samą myśl o konieczności zmierzenia się z sytuacją, która budzi obawy,zespół stresu pourazowego – to reakcja na głośne dźwięki kojarzące się z traumą będącą przyczyną zespołu (np. dźwięk tłukącego się szkła, klakson samochodu, wystrzały). Wszystko o nerwicy lękowej Drżenie rąk a depresja Coraz częściej jako podejrzanego w przyczynach drżenia rąk o podłożu psychologicznym typuje się także depresję. Szczególnie bada się związek depresji z poczuciem wstydu, który miałby również powodować oraz nasilać samoistne drżenie rąk. Hipoteza ta, choć przekonująca, wciąż jest intensywnie sprawdzana. Drżenie rąk jest objawem, a nie przyczyną problemu lub problemem samym w sobie. Dlatego skuteczne i długotrwałe leczenie obejmuje zawsze najpierw diagnozę przyczyn przykrych objawów. W zależności od indywidualnej sytuacji lekarz po wywiadzie zleci odpowiednie badania, które potwierdzą diagnozę. W przypadku przyczyn o podłożu psychologicznym leczenie obejmuje głównie psychoterapię, która pomaga uporać się z leżącym u podstaw trzęsienia się rąk zaburzeniem lękowym lub innym zaburzeniem psychicznym (np. depresją). Psychiatra może włączyć także leki (np. leki o działaniu uspokajającym). Nie bez znaczenia są też samodzielne działania pacjenta, w tym dbanie o ogólną jakość zdrowia, a także redukcja stresu i lęku na co dzień. Jak uspokoić drżenie rąk – 7 sposobów Drżenia występują wskutek pojawiania się we krwi dużej ilości adrenaliny, jest to proces nad którym nie można w żaden sposób zapanować, ponieważ dzieje się to poza kontrolą naszego mózgu. Najsensowniejszą metodą radzenia sobie z tym jest wyleczenie zaburzeń lękowych, zanim jednak to nastąpi, można próbować łagodzić drżenia za pomocą kilku skutecznych technik, o których możesz przeczytać poniżej. Są to: ćwiczenia fizyczne,ćwiczenia oddechowe,uzupełnienie niedoborów magnezu,nawodnienie, relaksacja,zajęte ręce i zajęta głowa,terapia. 1. Ćwiczenia fizyczne Ponieważ zaburzeniom lękowym towarzyszy gwałtowny wyrzut adrenaliny, ciało reaguje na to w specyficzny sposób: wzrasta ciśnienie, krew krąży szybciej, przyspiesza oddech, a mięśnie się napinają. To właśnie to napięcie jest odpowiedzialne za trzęsienie się rąk. Dobrą i sprawdzoną metodą jest wzmożona aktywność fizyczna. Pozwala ona wyregulować poziom adrenaliny, co znacząco wpływa na poziom odczuwanego napięcia, a co za tym idzie, także lęku. Dzięki ćwiczeniom mięśnie się męczą, co pozwala na zredukowanie nadmiaru energii. W czasie wysiłku uwalniają się endorfiny – hormony, które wpływają kojąco na samopoczucie, wywołują stan zadowolenia. Intensywne uprawianie sportu pomaga też zapanować nad oddechem, co jest kolejnym sposobem na zapanowanie nad drżeniem rąk. 2. Ćwiczenia oddechowe Podczas wysiłku fizycznego konieczne jest umiejętne oddychanie. Jest ono znaczące także w zaburzeniach lękowych i ma wpływ na drżenie rąk. Kiedy pojawia się niepokój, a oddech staje się szybszy, łatwo może dojść do hiperwentylacji. W stanie hiperwentylacji dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy tlenem, a dwutlenkiem węgla we krwi. Pojawia się zasadowica, czyli zakłócenie równowagi kwasowo-zasadowej we krwi i towarzyszące jej objawy: drętwienie skóry wokół ust, mrowienie rąk i nóg, drżenie rąk, fale zimna i gorąca oraz zawroty głowy. Aby zapobiegać hiperwentylacji i do niej nie dopuszczać należy regularnie wykonywać ćwiczenia oddechowe. Powinny one odbywać się codziennie po 15-20 minut i składać z następujących faz: powolny wdech trwający 5 uderzeń serca,zatrzymanie w płucach powietrza na 7 uderzeń serca,długi wydech trwający do 9 uderzeń serca. Ćwiczenia takie można połączyć z medytacją, która jest również sposobem na walkę z niepokojem czy poważniejszymi zaburzeniami lękowymi. 3. Uzupełnienie niedoborów magnezu Ten pierwiastek chemiczny ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zalicza się go do makroelementów, ponieważ związki magnezowe tworzą układ kostny, znajdują się w komórkach mięśni i w pozostałych tkankach organizmu, w tym krwi i komórkach układu nerwowego. Normy określają, że odpowiednie stężenie tego pierwiastka we krwi mieści się między 0,75–0,95 mmol/l (1,8–2,3 mg/dl) (oczywiście zależy to również od wieku). Mniejsza ilość jest sygnałem, że pojawił się niedobór magnezu. Jeśli jest on znaczny, pojawia się szereg objawów: nasilona pobudliwość nerwowo-mięśniowa,osłabienie, szybkie męczenie się,zaburzenia pracy serca,bolesne skurcze,pogorszenie stanu włosów i paznokci,pocenie się,drżenia powiek i warg. Zbyt niski poziom magnezu może być zatem przyczyną tego, że objawy zaburzeń lękowych stają się bardziej uciążliwe, odpowiada również za niekontrolowane drżenia. Ponieważ w przypadku zażywania leków czy suplementów diety zawsze istnieje ryzyko przedawkowania, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie produktów naturalnie bogatych w ten pierwiastek. Do produktów o dużej zawartości magnezu należą: zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak,makrela, dorsz,warzywa strączkowe (fasola, groch, soja),orzechy i ziarna (migdały, nerkowce, sezam, słonecznik, orzeszki ziemne),zboża nierafinowane (mąka i pieczywo razowe),woda mineralna,kakao i gorzka czekolada,owoce: banany, daktyle. Konieczne jest uzupełnienie diety o wyżej wymienione składniki lub rozważenie dodatkowej suplementacji w postaci doustnych, dobrze przyswajalnych preparatów magnezowych. Zioła na nerwicę – praktyczny przegląd 4. Nawodnienie Prawidłowe nawodnienie organizmu to sprawa ważna nie tylko dla osób uprawiających sport. Odpowiednia ilość wody jest niezbędna, aby mogły prawidłowo funkcjonować wszystkie narządy. Choć na pozór sprawa jest prosta – pij wtedy, gdy czujesz pragnienie – to mimo tego, wiele osób nie dba w wystarczającym stopniu o to, ile wody wypija. Oznaki niedoboru wody w organizmie: bóle mięśni, skurcze, drżenia – postępują one wraz ze zwiększającym się deficytem wody,zaburzenia pracy serca – bije ono szybciej, pojawiają się palpitacje,zmniejszona elastyczność skóry – jeśli złapiesz fałd skóry i puścisz, powinna ona szybko powrócić do pierwotnego stanu, gdy dzieje się to wolniej, może oznaczać niedobory,kolka, ból brzucha, zatwardzenie – organizm odzyskuje każdą ilość wody, także z jelit, co może być przyczyną problemów gastrycznych,spadek ciśnienia krwi,zmiana koloru moczu – staje się znacznie bardziej zagęszczony, a zatem ciemniejszy. Woda to ważny składnik każdego procesu metabolicznego, jaki ma miejsce w organizmie. Dzięki niej transportowane są składniki odżywcze do komórek, a usuwane szkodliwe produkty przemiany materii. Można się spotkać z opinią, że dorosły człowiek powinien wypijać 2 litry wody dziennie. Tymczasem dzienna dawka wody niezbędnej do tego, żeby wszystko funkcjonowało jak należy, jest zależna od wielu czynników: płci, wieku, stylu życia, temperatury powietrza. Dlatego w kwestii nawodnienia należy się kierować pragnieniem – jeśli je czujesz, to pierwszy sygnał, że należy uzupełnić poziom płynów. Powinno się pić przede wszystkim wodę, ale oprócz tego może to być sok, herbata, czy zjedzona zupa. Nie należy nadużywać kawy, ponieważ kofeina zwiększa potrzebę wydalania moczu. 5. Relaksacja Skuteczna walka ze stresem może być naprawdę trudna, szczególnie, jeśli stresujących sytuacji jest dużo i nie mamy na nie żadnego wpływu. Mimo to należy szukać okazji do tego, żeby porządnie się zrelaksować i odpocząć. Taką chwilą tylko dla siebie może być kąpiel, najlepiej z dodatkiem olejków aromatycznych. Działanie uspokajające mają olejki eteryczne z lawendy, melisy, pomarańczy czy drzewa sandałowego. Wystarczy dolać od 10 do 15 kropli do wanny z ciepłą (temperatura około 38°C) wodą. Relaksująco działa także spacer, medytacja, ćwiczenia jogi. Wiele osób znajduje ukojenie w wykonywaniu drobnych prac ręcznych, takich jak szydełkowanie, robienie na drutach, majsterkowanie. Świetnym pomysłem jest też opanowanie technik relaksacyjnych, z których można korzystać regularnie lub doraźnie w zależności od potrzeb. Poza samą relaksacją należy też unikać źródeł nadmiernego stresu i pobudzenia (np. nadmiernego spożywania kofeiny). Najlepsze techniki i ćwiczenia relaksacyjne 6. Zajęte ręce i zajęta głowa Sposobem, które może pomóc doraźnie, jest noszenie w kieszeni piłeczki odstresowującej – jest to niewielka kulka o różnym wypełnieniu. Jej ściskanie i ugniatanie pomaga wyładować emocje, ale też pozwala na zajęcie czymś rąk. Zamiast piłeczki, która jednak może przyciągać uwagę rozmówcy, może to być jakiś drobiazg – przyszyty do kieszeni guzik czy choćby długopis. Kiedy skupisz się mocno na jakiejś zewnętrznej rzeczy, zwykle słabiej odczuwasz sygnały płynące z wnętrza ciała. Jeśli ręce drżą Ci przy przenoszeniu szklanki, to im bardziej się skupiasz na tym drżeniu, tym silniejsze się ono staje, a w Tobie narasta irytacja i frustracja, co jest przyczyną kolejnych objawów somatycznych, które wywołują niepokój i tak „błędne koło lęku” się zamyka. Dobrym sposobem jest skupienie swojej uwagi na czymś innym – zamiast patrzeć na niesiony przedmiot, skup się na miejscu, do którego go niesiesz. Skuteczne może być też skupianie się na kolejnej czynności, którą masz zamiar wykonać. 7. Terapia Drżenie rąk w zaburzeniach lękowych nie jest pierwotną przyczyną problemu. Nie jest bowiem zaburzeniem samym w sobie, ale objawem. Dlatego też konieczne jest leczenie przyczyny. Zamiast skupiać się na nim – nawet jeśli w tej chwili najbardziej utrudnia Ci on życie – skup się na swoim lęku i jego leczeniu. Najskuteczniejsza jest psychoterapia, szczególnie terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Dzięki niej otrzymasz wiele narzędzi, które pomagają kontrolować procesy myślowe będące przyczyną lęków. Wiele możesz zrobić również samemu. Drżenie rąk nie musi być Twoim towarzyszem na zawsze! Jak możesz sobie pomóc Podsumowanie Drżenie rąk, choć na pozór wydaje się niezwiązane ze zdrowiem psychicznym, jest rzeczywiście jednym z najczęstszych objawów zaburzeń lękowych. Drżenie rąk może utrudniać życie – powoduje frustrację, zwraca uwagę innych i utrudnia wykonywanie precyzyjnych czynności. Na szczęście nie jest to wyrok na zawsze. Istnieje szereg metod, które pomogą Ci zredukować albo całkowicie wyeliminować drżenie rąk – należą do nich wysiłek fizyczny, ćwiczenia oddechowe, zadbanie o dietę i nawodnienie, relaksacja, odwracanie uwagi i oczywiście wyleczenie źródła problemu poprzez psychoterapię. Źródła Bötzel, K., Tronnier, V., & Gasser, T. (2014). The differential diagnosis and treatment of tremor, Deutsches Arzteblatt international, 111(13), 225–236. Bhidayasiri R., (2005), Differential diagnosis of common tremor syndromes, Postgraduate Medical Journal 2005;81:756-762. Habib-ur-Rehman (2000), Diagnosis and Management of Tremor, Arch Intern Med. 2000;160(16):2438– M., (2007), Drżenie samoistne, Forum Medycyny Rodzinnej, 1(3), 250-254. Skotnicka, J., (2013), Analiza zaburzeń polskich żołnierzy po stresie traumatycznym po powrocie z misji stabilizacyjnej w Iraku, Psychiatria Polska, 2013, 47 (6), B., Duś-Żuchowska, M., Cichy, W., & Matusiewicz, H. (2012). Effect of magnesium on human health, Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny, 7(6), 359-366. Louis, E. D., Cosentino, S., & Huey, E. D. (2016). Depressive symptoms can amplify embarrassment in essential tremor. Journal of clinical movement disorders, 3(1), M., & Mastalerz-Migas, A. Rola magnezu w organizmie. Polecane artykuły

Strona Główna Pytania I Odpowiedzi Ból Rąk - Pomocy 12 odpowiedzi Problem od miesiąca ręce (OBYDWIE) zaczęło się od dłoni bóle i kłucia po zewnętrznej i wewnętrznej stronie. Kłucie łokcia a czasem drętwienie w nocy dwóch ostatnich palcy nie zawsze ale się zdarza zwłaszcza jak mam długo zgięte w łokciach w dzień drętwienie nie występuje. Tylko w nocy. Po wizycie u ortopedy z jego zalecenia zrobione EMG wyszło prawidłowe. Po wizycie fizjoterapeuty odnalezione punkty spustowe bóle mięśni i ścięgien w okolicy łokcia oraz dłonie. Dodam, że pracuje w biurze od 5 miesięcy i dużo pisałam na komputerze zaczęły się te problemy miesiąc temu. Fizjoterapie zaczęłam po rozpoznaniu łokcia tenisisty jednak to nic nie daje. Też nie mam pewności czy to mam nie miałam żadnego usg ani rtg. Ulgę przynosi mi ocieplenie kończyn lub ciepła woda z prysznica. Mam od pół roku również problem z nogami kłucie wędrujące tu też pomaga ciepły prysznic ale na moment. Przez nogi leżałam na neurologi nic nie wykryli tylko początkową dyskopatie w szyjnym i piersiowym. A na reumatologi rownież czysto tylko pozytywny czynnik HLA-C*06. Nie mam diagnozy i nie wiem co już leczyć. POMOCY/ Jedne z fizjoteraputów twierdził ze te nogi mogą mieć związek z uciskiem naczyń limfatycznych na tkanki ale doppler nic nie wykazał. Witam! Problemy z bólem i rąk mogą być połączone. Należałoby przeprowadzić szczegółowy wywiad i badanie, żeby zobaczyć gdzie leży przyczyna problemu, który może znajdować się w klatce piersiowej... Zajmuje się Terapią Wisceralną, która uwzględnia połączenia narządów wewnętnych na układ mięśniowo- powięziowo- kostny. Sądzę że mogę Pani pomóc :) Zapraszam do Centrum Ruchu i Terapii Body Work na ul. Kajki 14. Uzyskaj odpowiedzi dzięki konsultacji online Jeśli potrzebujesz specjalistycznej porady, umów konsultację online. Otrzymasz wszystkie odpowiedzi bez wychodzenia z domu. Pokaż specjalistów Jak to działa? Witam Mam pewien pomysł na Pani dolegliwości. Tutaj potrzebna jest szersza diagnostyka manualna i testy funkcjonalne. Z tego co Pani pisze to problem dotyczy całego ciała, i tak trzeba go rozpatrywać. Pewnie dodatkowo analiza dnia codziennego, pozycji podczas spania i aktywności fizycznej. Ja bym zlecił jeszcze dodatkowo zrobienie badań; poziomu witaminy D i w kierunku boleriozy. Najlepiej testy genetyczne na boleriozę, są droższe ale w 100% wykluczają zarażenie. Pani objawy najprawdopodobniej związane są z zaburzoną biochemią a co za tym idzie biomechanika całego ciała i powtarzającymi się przeciążeniami statycznymi. Tylko tyle jestem w stanie doradzić, więcej mogę powiedzieć po przebadaniu i wstępnym leczeniu. Pozdrawiam Witam. Dokładnie na pytanie mógłbym odpowiedzieć dopiero na wizycie. Objawy są z tego co Pani opisuje symetryczne we wszystkich czterech kończynach więc po wywiadzie i badaniu neurologicznym mógłbym zdecydować czy problem jest do rozwiązania dla fizjoterapeuty czy też będzie to problem do rozwiązania dla lekarza. Polecam metodę McKenziego jej bardzo rozbudowana część diagnostyczna pozwoli na precyzyjne określenie z jakiej części ciała pochodzą objawy i leczenie przyczyny, która ból wywołuje. Przy tego typu objawach zaczął bym szukać nieprawidłowości w kręgosłupie szyjnym, oczywiście na obwodzie (kończyny górne dolne) będzie znajdował się szereg nieprawidłowości takich jak: łokieć tenisisty, aktywne punkty spustowe, problemy powięziowe, najczęściej jednak spotykam zanik tych problemów po leczeniu kręgosłupa lub sąsiedniego stawu (przez internet nie jestem w stanie stwierdzić co i skąd pochodzi) a jeżeli pozostaną jakieś objawy to przejdziemy do ich bezpośredniego leczenia miejscowego. Taka kolejność pozwoli usunąć wszystkie przyczyny i zniwelować nawroty. Ważne jest by wybrać terapeutę certyfikowanego lub dyplomowanego tej metody, pozwoli to uniknąć nieporozumień i błędów w leczeniu. Pozdrawiam Cześć. Jeśli chodzi o kończyny górne to proponuję iść na terapię manualną szyi i górnego odcinka piersiowego, potem ewentualną terapię powięźi kończyn górnych i neuromobilizacje. Po terapii całego kręgosłupa powinny wycofać się problemy z nóg. Szanowna Pani, opisany problem z rękami wydaje się być "prostą" i "normalną" sprawą. Otóż, dwa najmniejsze palce są unerwiane przez nerw łokciowy, który biegnie w łokciu. Podczas długiego zgięcia (praca w biurze, w nocy) dochodzi do jego ucisku. Prostując łokieć ucisk się zmniejsza, co powoduje ustąpienie dolegliwości. Dodatkowo, ciepło (np. woda) zmniejsza napięcie mięśniowe oraz sprzyja regeneracji nerwów, dlatego pomaga. Zalecenia: masaż, neuromobilizacje, lampa sollux, kinesiologytaping, unikanie długotrwałej pozycji zgiętego łokcia Pozostaję do dyspozycji i pozdrawiam, Marcin Ciesielski Sugeruję wizytę: - 100 zł Na wizytę można umówić się przez serwis klikając w przycisk Umów wizytę. Dzień dobry, Zaczynajac od początku: symetryczny problem w obu kończynach na pewno bierze się od szyji. Skoro rozluźnianie miesni nic nie daje to proszę spróbować się wybrać do rehabilitanta który ma ukierunkowana terapie na neuro-ortopedyczna. Z mojego doświadczenia wiem ze potrzebuje Pani terapii na układzie nerwowym, szyi a dopiero później na układzie mięśniowym. Problem z 2 ostatnimi palcami świadczy o problemie z nerwem łokciowym. Według mnie ze względu na Pani prace musi Pani go uciskać. Być może głowa jest tez za bardzo ustawiona w protrakcji i trzeba by popracować nad jej prawidłowym ustawieniem w osi. Jeżeli ciepło przynosi ulgę to dlatego ze albo jest również problem z układem krwionosnym albo po prostu w wyniku ciepła rozluźniają się mięśnie które „obrywają” w wyniku braku odżywienia z układu nerwowego. Problem w kończynach dolnych także może wychodzi od zaburzeń w kręgosłupie szyjnym. Proponuje dostarczyć więcej wyników badań i wtedy na pewno moja opinia będzie dużo bardziej precyzyjna. POzdrawiam, Ewelina Król (fizjotherapymed) Witam serdecznie. Bez szczegółowej analizy i badania klinicznego nie mogę udzielić Pani żadnych porad. Problem wydaję się być złożony, chociaż opisane przez Panią symptomy ( dotyczące kończyn górnych ) w pierwszej kolejności rzucają światło na zespół górnego otworu klatki piersiowej. Pozdrawiam mgr Piotr Iberhan Witam, często przychodzą do nas pacjenci z drętwieniem 4 i 5 palca, bądź uczucia "martwej" ręki rano, co nie musi mieć związku z dyskopatią lub problemem neurologicznym. Łokieć tenisisty lub golfisty nie charakteryzuje się cechami jakie Pani opisuje. Oczywiście nie każdy problem jest do rozwiązania przez fizjoterapeutę dlatego proces diagnostyczny na 1 i 2 wizycie jest kluczowy. W Pani mieście polecam Marcina Grześkowiaka. Spotykam wiele osób w swoim gabinecie z podobnymi problemami, u ktorych rowniez i na szczescie wyniki badan w kierunku reumatologicznym lub zakaznym sa ujemne. Polecam wizyte u fizjoterapeuty/osteopaty, ktory wdrozy integracyjne leczenie. Dzień dobry, Przyczyn dolegliwości rąk i łokcia może być wiele począwszy od ucisku na przebiegu nerwu łokciowego po zmiany w kręgosłupie szyjnym. Warto wykonać dokładniejsze badanie fizjoterapeutyczne jeżeli wykonane zabiegi fizjoterapeutyczne nie przynoszą poprawy. Pozdrawiam, Patryk Wróblewski Proszę poszukać pomocy u osteopaty lub fizjoterapeuty specjalizującym się w pracy nad odcinkiem szyjnym kręgosłupa. Na odległość trudno dywagować i szukać rozwiązania bo to przy tym opisie i historii dla uzyskania szerszego obrazu wiąże się ze stawianiem szeregu pytań i diagnostyką mechaniczną. Sugeruję na miejscu, w Poznaniu, udać się na wizytę do dr Tomasza Stengerta. Nie wiem czy pomoże ale gdyby nie pomógł to sądzę, że ukierunkuje co do właściwego leczenia. Twoje pytanie zostanie opublikowane anonimowo. Pamiętaj, by zadać jedno konkretne pytanie, opisując problem zwięźle. Pytanie trafi do specjalistów korzystających z serwisu, nie do konkretnego lekarza. Pamiętaj, że zadanie pytania nie zastąpi konsultacji z lekarzem czy specjalistą. Miejsce to nie służy do uzyskania diagnozy czy potwierdzenia tej już wystawionej przez lekarza. W tym celu umów się na wizytę do lekarza. Z troski o Wasze zdrowie nie publikujemy informacji o dawkowaniu leków. Ta wartość jest zbyt krótka. Powinna mieć __LIMIT__ lub więcej znaków. Specjalizacja Wybierz specjalizację lekarza, do którego chcesz skierować pytanie Twój e-mail Użyjemy go tylko do powiadomienia Cię o odpowiedzi lekarza. Nie będzie widoczny publicznie. Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych dotyczących stanu zdrowia w celu zadania pytania Profesjonaliście. Dowiedz się więcej. Dlaczego potrzebujemy Twojej zgody? Twoja zgoda jest nam potrzebna, aby zgodnie z prawem przekazać wybranemu przez Ciebie Profesjonaliście informacje o zadanym przez Ciebie pytaniu. Informujemy Cię, że zgoda może zostać w każdej wycofana, jednak nie wpływa to na ważność przetwarzania przez nas Twoich danych osobowych podjętych w momencie, kiedy zgoda była informacje o moim pytaniu trafią do Profesjonalisty? Tak. Udostępnimy wybranemu przez Ciebie Profesjonaliście informacje o Tobie i zadanym przez Ciebie pytaniu. Dzięki temu Profesjonalista może się do niego mam prawa w związku z wyrażeniem zgody? Możesz w każdej chwili cofnąć zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Masz również prawo zaktualizować swoje dane, wnosić o bycie zapomnianym oraz masz prawo do ograniczenia przetwarzania i przenoszenia danych. Masz również prawo wnieść skargę do organu nadzorczego, jeżeli uważasz, że sposób postępowania z Twoimi danymi osobowymi narusza przepisy jest administratorem moich danych osobowych? Administratorem danych osobowych jest ZnanyLekarz sp. z z siedzibą w Warszawie przy ul. Kolejowej 5/7. Po przekazaniu przez nas Twoich danych osobowych wybranemu Profesjonaliście, również on staje się administratorem Twoich danych osobowych. Aby dowiedzieć się więcej o danych osobowych kliknij tutaj Wszystkie treści, w szczególności pytania i odpowiedzi, dotyczące tematyki medycznej mają charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie mogą zastąpić diagnozy medycznej.

Bóle mięśni rąk i nóg dotyczą wielu osób, niezależnie od wieku. Chyba każdy z nas kiedyś tego doświadczył. Rzadko jednak wybieramy się z tym problemem do lekarza, bagatelizując objawy. Zwykle poprzestajemy jedynie na proszkach przeciwbólowych albo maściach chłodzących, które są dostępne we wszystkich aptekach bez recepty. Oczywiście wiele takich specyfików rzeczywiście przynosi ulgę, zwłaszcza jeśli ból jest spowodowany tymczasowym urazem. Niestety w przypadku, gdy dolegliwości powracają, koniecznie powinniśmy zasięgnąć porady specjalisty. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że to nic takiego, jednak zdarza się, że ból mięśni rąk i nóg jest niczym innym, jak zwiastunem poważnej choroby, która wymaga konkretnego leczenia. Jakie są przyczyny bólu mięśni rąk i nóg?Zbyt intensywny wysiłek fizycznyUrazyStresInfekcje i chorobyNadwagaReumatyzm mięśniTarczyca, a ból mięśniZwracajmy uwagę na rodzaj bóluKiedy ból mięśni rąk i nóg wymaga pomocy medycznej?Ból mięśni nógBól mięśni rąk Jakie są przyczyny bólu mięśni rąk i nóg? Czasem nie sposób jednoznacznie ustalić, dlaczego odczuwamy ból w mięśniach nóg czy mięśniach rąk. Przyczyn istnieje bardzo wiele i właśnie dlatego często nie przywiązujemy do tego większej wagi. Co może być przyczyną takich objawów? Zbyt intensywny wysiłek fizyczny Dotyczy to nie tylko sportowców, ale także osób, które lubią ruch bądź dopiero zaczynają swoją przygodę z ćwiczeniami i innymi formami aktywności fizycznej. Po długim, ciężkim treningu rano możemy odczuć nieprzyjemny ból w nogach czy rękach, zwany potocznie zakwasami. W trakcie ćwiczeń w naszym organizmie powstaje tzw. dług tlenowy: nasze ciało nie dostaje wystarczającej ilości tlenu podczas wykonywania treningu. W wyniku tego zachodzi proces fermentacji mlekowej, który prowadzi do powstawania kwasu mlekowego. Ból wynikający z zakwasów potrafi być uciążliwy, jednak jest stosunkowo niegroźny. To jedynie stan przejściowy, który powinien minąć po upływie kilku dni. Tuż po jego wystąpieniu powinniśmy sobie odpuścić intensywne ćwiczenia, a w celu złagodzenia bólu warto zażyć gorącej kąpieli. Ciepło może mieć zbawienny skutek na ból mięśni rąk i nóg. Przydadzą się też wówczas maści chłodzące. Jeśli chcemy uniknąć kolejnych zakwasów w przyszłości, pamiętajmy, że każdy trening powinien być poprzedzony porządnym rozciąganiem. Musimy także dostosowywać plan ćwiczeń do naszych możliwości, szczególnie gdy wcześniej nie uprawialiśmy żadnego sportu regularnie. Ciało przystosowuje się do wysiłku fizycznego stopniowo, więc nie obciążajmy go na starcie np. zbyt skomplikowaną gimnastyką lub zbyt dużymi ciężarami w przypadku treningu siłowego. Urazy To również bardzo częsta przyczyna bólu mięśni rąk i nóg. Nawet zwichnięta kostka może spowodować takie dolegliwości, jako że przez jakiś czas będziemy musieli opierać ciężar ciała głównie na jednej nodze, z czasem możemy poczuć dokuczliwy ból w łydce. Nie potrzeba też wiele, by zwyczajnie naciągnąć mięsień, który później, podczas wykonywania codziennych obowiązków, będzie nam doskwierał. Wystarczy, że będziemy nosić ciężkie pudła w trakcie przeprowadzki, by następnego dnia odczuć nieprzyjemny ból w ramionach. Naciągnięty czy naderwany mięsień najlepiej schłodzić, później można też zastosować ciepły kompres. Dobrze też unikać wysiłku fizycznego, tak by tkanka mięśniowa mogła się w pełni zregenerować. Jeśli po jakimś czasie dolegliwości nie ustąpią, konieczna będzie wizyta u lekarza. Stres Długotrwały stres może prowadzić do szeregu różnych konsekwencji. Przedwczesne siwienie, brak apetytu i utrata wagi, kłopoty z zasypianiem, koncentracją, a także podniesienie ciśnienia krwi. Jeśli przykładowo nasza praca jest bardzo stresująca i nie do końca radzimy sobie w takiej sytuacji, możemy z czasem nabawić się przewlekłych chorób układu nerwowego. Część osób nie zdaje sobie sprawy, że za bólami mięśni również może stać właśnie stres. Nieustające napięcie powoduje kurczenie się i rozkurczanie komórek mięśniowych, co może wywoływać duży dyskomfort. Co prawda ból mięśni o podłożu stresowym rzadko dotyczy rąk i nóg (zdecydowanie najczęściej można go zlokalizować w okolicach pleców czy karku), to jednak nieprzyjemne drętwienie możemy też odczuwać chociażby w ramionach. Pod wieloma względami nie powinniśmy dopuszczać do tego, by stres rządził naszym życiem. Jeśli to praca zawodowa powoduje, że jesteśmy podenerwowani, starajmy się jakoś zmienić nawyki podczas wykonywania obowiązków. Przykładowo możemy planować dzień wcześniej to, co chcemy zrobić, np. tworząc listę zadań. Pamiętajmy też, by zawsze w ciągu dnia znaleźć czas na relaks. W skrajnych przypadkach dobrym rozwiązaniem może okazać się wizyta u psychologa bądź innego lekarza, który przepisze nam łagodne środki na uspokojenie. Infekcje i choroby Bóle mięśni często są również oznaką nadciągającej infekcji. Osoby, które przechodziły przeziębienie lub grypę z pewnością miały już do czynienia z tym objawem. Infekcja atakuje tkanki mięśniowe, co może występować przez cały okres trwania choroby. W takim przypadku najważniejszy jest wypoczynek. Nie na darmo w dzieciństwie mamy opatulały nas ciepłą kołdrą i kazały podczas przeziębienia leżeć spokojnie w łóżku. Ciepło i długi sen potrafią czynić cuda. W chwili, kiedy ból mięśni nóg lub rąk spowodowany infekcją jest bardzo uporczywy, możemy wykorzystać tabletkę przeciwbólową, która przy okazji zniweluje też inne skutki grypy. Należy przy tym zrezygnować z wysiłku fizycznego. Nadwaga Z przerostem wagi ciała boryka się wiele osób. Powinniśmy zadbać o to, by nasze BMI – czyli stosunek masy do wzrostu – było odpowiednie. W przeciwnym wypadku możemy doprowadzić do przykrych konsekwencji. Nadwaga to nie tylko problem natury estetycznej. Nadprogramowe kilogramy mogą też poważnie wpłynąć na nasze zdrowie. Narażamy się na choroby serca, podwyższony cholesterol, za wysokie ciśnienie, co prowadzi czasem do uszkodzenia naczyń krwionośnych. Nadwaga znacząco obciąża również mięśnie. To na nich opiera się nasze ciało, więc może się okazać, że nie radzą sobie z przerostem tkanki tłuszczowej. Dlatego ważne jest, żebyśmy kontrolowali wagę. W razie potrzeby warto zastosować dietę. Jeśli nie chcemy sami układać sobie jadłospisu, możemy skorzystać z pomocy dietetyka. Ćwiczenia fizyczne również pozwolą na spalenie dodatkowych kilogramów. Po pewnym czasie od wprowadzenia treningów poprawie ulegnie zarówno nasz wygląd, jak i samopoczucie. Będziemy też spokojniejsi o nasze zdrowie. Reumatyzm mięśni Reumatyzm dotyka wielu osób w starszym wieku, jednak zdarza się, że chorują również młodzi. Ta ogólna nazwa obejmuje właściwie szereg różnych dolegliwości. Do najczęstszych należą choroby zwyrodnieniowe stawów, reumatoidalne zapalenie stawów czy też zapalenia ścięgien. To wszystko może powodować właśnie ból mięśni rąk i nóg. Objawy pojawiające się w wyniku reumatyzmu są bardzo uciążliwe. Leczenie jest długotrwałe i niestety nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty. Tarczyca, a ból mięśni Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy również mogą wpłynąć na układ ruchowy, powodując bóle mięśni. Osoby borykające się z takimi problemami mogą mieć trudność np. z wchodzeniem po schodach, a także odczuwać sztywność w ramionach i nogach. Kontrolowanie poziomu hormonów tarczycy to niełatwe zadanie, wymagające nie tylko określonej diety, ale także przyjmowania leków i oczywiście regularnych badań. Zwracajmy uwagę na rodzaj bólu Jeśli mimo zastosowania doraźnych środków ból mięśni rąk i nóg nie ustąpi, powinniśmy się zastanowić nad pomocą medyczną. Warto wówczas obserwować dolegliwości, by później móc podać lekarzowi dokładny opis objawów. Dzięki temu postawienie diagnozy będzie zdecydowanie łatwiejsze. Nie bez znaczenia jest rodzaj bólu, czy jest ostry, czy może jednak bardziej tępy. Poszukując jego przyczyny, zastanówmy się, czy może to być spowodowane rozpoczęciem przyjmowania nowego leku. Powinniśmy też sprawdzać, jak reagujemy na środki przeciwbólowe i czy pojawiają się jeszcze jakieś symptomy. Przykładowo bóle o nieokreślonym miejscu, którym towarzyszy złe samopoczucie i zmęczenie, mogą oznaczać zespół przewlekłego zmęczenia. Możemy się go nabawić w wyniku sytuacji stresowej, w której aktualnie się znajdujemy. Zwykle objawy ustępują po rozwiązaniu problemu, który nie pozwalał nam w pełni wypocząć. Z kolei kiedy ból pojawia się nagle, a mięśni nie da się nawet dotknąć, może to świadczyć o zapaleniu. Konieczna jest wówczas interwencja lekarza. Kiedy ból mięśni rąk i nóg wymaga pomocy medycznej? Często, nie tylko w przypadku bólu mięśni, próbujemy leczyć się sami. Nie chcemy płacić za wizytę prywatną albo czekać w długiej kolejce. Niestety nie zawsze możemy sobie poradzić na własną rękę. Jeśli ból długo nie ustępuje, nawet gdy uznaliśmy, że jest wynikiem intensywnego treningu, powinniśmy szczegółowo się zbadać. W przypadku, gdy dolegliwości uniemożliwiają nam codzienne funkcjonowanie, to również jasny znak, że możemy mieć do czynienia z większym problemem niż np. zwykłe nadwyrężenie. Dobrze także obserwować skórę wokół bolącego miejsca. W momencie, gdy zobaczymy zaczerwienienie, pojawi się obrzęk albo ocieplenie, natychmiast należy umówić wizytę u lekarza. Poza wymienionymi wcześniej przyczynami, ból mięśni nóg może wiązać się ze skurczami. Te z kolei bywają powodowane żylakami czy niedoborami określonych składników w organizmie. Skurcze przychodzą najczęściej w nocy i potrafią być bardzo bolesne. Zdarza się, że są następstwem poważniejszych chorób. Przykładowo cukrzyca może sprawić, że tętnice nie będą działały prawidłowo, przez co nasz układ krwionośny nie będzie funkcjonował prawidłowo. Krew nie dopływa swobodnie we wszystkie miejsca, stąd skurcze, ból, a w skrajnych przypadkach nawet zanik mięśni. Dodatkowo jeśli zauważymy zmiany temperatury w nogach, szczególnie nagłe ocieplenie, to również może być objaw cukrzycy. W przypadku miażdżycy obejmującej tętnice w nogach również mogą wystąpić problemy z mięśniami w tym ból mięśni nóg. Ponieważ nie dostają one wystarczającej ilości tlenu, odkładają się w nich szkodliwe substancje, w tym cholesterol. Ból mięśni rąk Oczywiście bóle mięśni rąk występują najczęściej pod wpływem przetrenowania i nadwyrężenia, jednak w niektórych przypadkach nie można ich bagatelizować, ponieważ może się okazać, że potrzebujemy kompleksowego leczenia lub rehabilitacji. Przykładowo jeśli skurcze i ból pojawiają się w kciuku, palcu wskazującym i serdecznym, to możemy cierpieć na zespół cieśni nadgarstka. W zaawansowanym stadium ta dolegliwość uniemożliwia normalne funkcjonowanie, w tym zasypianie. Często spotykanym zjawiskiem jest także zrostowe zapalenie torebki stawu barkowego, zwane również „zamrożonym barkiem”. Wśród jego głównych symptomów są problemy z poruszaniem ramionami oraz silny ból w mięśniach rąk. W takich przypadkach niezwłocznie powinniśmy się udać do lekarza. Cześć! Na początku chciałabym powiedzieć kilka słów na swój temat. Mam na imię Wiola i pochodzę z Poznania, natomiast obecnie mieszkam w Krakowie gdzie ukończyłam dietetykę na wydziale lekarskim na Uniwersytecie Jagiellońskim. Moją pasją jest dietetyka, psychologia, kosmetologia i ogólnie temat zdrowia – właśnie dlatego postanowiłam poprowadzić bloga, w którym będę dzielić się z Wami moją wiedzą! Dietetyką zaczęłam interesować się jeszcze jako nastolatka – dzięki zmianie stylu życia zrzuciłam 30 kg! A aktywność fizyczna szybko stała się moją pasją ;) Jak tylko pogoda sprzyja to uwielbiam biegać po parku, ćwiczę także regularnie na siłowni – to znacznie poprawia moje samopoczucie!

Kichanie to nie tylko reakcja obronna organizmu, mająca na celu oczyszczenie śluzówki nosa z alergenów, zanieczyszczeń. Okazuje się, że kichnięcie może być wywołane przez słońce, a nawet... fantazje seksualne, a odruch ten jest dziedziczny. Czy kichanie jest zdrowe? Czy da się kichać z otwartymi oczami? Skąd wzięło się życzenie "Na zdrowie!", gdy ktoś kichnie? Sprawdź, czego jeszcze nie wiesz o kichaniu. Kichanie to jedna z tych ciekawostek organizmu ludzkiego (i nie tylko...), które najczęściej kojarzą się nam z alergią lub przeziębieniem. Kichanie kryje jednak wiele niespodzianek. Sprawdź, czy da się "zdrowo" kichać i czy istnieje sposób na to, by powstrzymać zbliżające się kichnięcie. Spis treściKichanie - na czym polega kichanie?Kichanie - jak zarażamy podczas kichania?Kichanie - savoir vivre kichaniaKichanie - jak kichają zwierzęta?Kichanie - nie powstrzymuj kichnięcia!Kichanie - odruch kichania na słońceKichanie - reakcja na fantazje erotyczneKichanie - po angielsku czy po polsku?Kichanie - w co dawniej wierzono? Kichanie - na czym polega kichanie? Kichanie to odruch polegający na gwałtownym wypuszczeniu powietrza, w celu oczyszczenia śluzówki nosa z alergenów, nieżytów nosa i gardła, pyłów i zanieczyszczeń. Obkurczające się podczas tego procesu mięśnie brzucha i międzyżebrowe, a także zamykająca się krtań, prowadzą do wytworzenia nadciśnienia w klatce piersiowej, czego skutkiem, po odblokowaniu krtani, jest gwałtowne wypuszczenie rozpylonej mgiełki. Płyny wypuszczane są na zewnątrz przez jamę ustną i nos z prędkością nawet do 4,5 metrów na sekundę (ok. 40 kilometrów na godzinę). A podczas pojedynczego kichnięcia wydychanych jest ok. 40 000 kropli. Wstrzymywanie kichania, według lekarzy, może zwiększyć ciśnienie nawet 38 razy w porównaniu do swobodnego kichnięcia. To dla naszych dróg oddechowych potężny wstrząs! Czy można kichnąć z otwartymi oczami? Teoretycznie jest to możliwe, ale zdecydowanie odradzamy. Zamykanie się oczu podczas kichania to odruch, który chroni nasze oczy przed wysokim ciśnieniem, powstającym na skutek kichnięcia. Nadciśnienie, które tworzy się podczas kichnięcia w klatce piersiowej, może chwilowo wpłynąć na rytm pracy serca. Nie jest jednak w stanie tej pracy przerwać. Zatem teza jakoby podczas kichania miało dochodzić do zatrzymania pracy serca lub że może prowadzić to do rozerwania pod wpływem ciśnienia tętnicy lub zalegających w niej skrzeplin to oczywista bzdura! Infekcja powodująca kichanie może być niebezpieczna, natomiast samo kichanie jest obliczone na wspomaganie naszego organizmu. Ciśnienie, które się wytwarza w klatce piersiowej, jest na tyle duże, aby oczyścić śluzówkę, ale na tyle bezpieczne, aby nas nie zabić. Kichanie - jak zarażamy podczas kichania? Czy wiecie, że w waszych płucach zazwyczaj znajduje się na raz około pół litra płynów? Dzięki temu podczas jednego kichnięcia jesteście w stanie wypluć z siebie ilość śluzu o objętości równej małej butelki wody! Kichanie to jeden z objawów przeziębienia. Powstała podczas kichnięcia wilgotna mgiełka ze śluzu, nasycona waszymi zarazkami potrafi podróżować z prędkością od 3 do nawet 4,5 metrów na sekundę. Imponujący wynik! Tak szybkie tempo rozprzestrzeniania się zarazków podczas kichnięcia sprawia, że we wnętrzu mgiełki śluz ponownie formuje się w drobne kropelki. Dzięki odwadze grupy badaczy z amerykańskiego MIT wiemy, że niektóre z tych kropel potrafią przebyć odległość nawet do 8 metrów! A to oznacza, że kichając w pracy, narażamy na zarażenie współpracowników nawet do kilku biurek dalej. Część z nich na szczęście przebywa odległość "tylko" 2 metrów, jednak same pozostałości powstałej w wyniku kichnięcia mgiełki, z racji jej mniejszej od powietrza gęstości mają tendencję do unoszenia się do góry, gdzie często zostają pochłonięte przez system wentylacji. Choć brzmi to wręcz niewiarygodnie, ostatnie, zazwyczaj mniejsze od pozostałych krople, kiedy dostaną się już do szybu wentylacyjnego, "podróżują" dalej, tworząc potencjalne ryzyko zarażenia się nawet dla osób w innych pomieszczeniach. Choć szansa na to jest na pewno mniejsza, niż gdyby ktoś siedział w pobliżu kichającej osoby, pozostałe krople nadal mogą zawierać takie patogeny, jak np. wirus grypy. Rozproszone przez system wentylacji wirusy są w stanie przeżyć w powietrzu nawet do 10 minut, a na stalowej powierzchni aż do 24 godzin. Poręcze, biurka i klamki od drzwi usiane zarazkami nagle stają się więc niebezpieczne. Według wyników kilku niezależnych badań jedna chora osoba w biurze może zarazić bezpośrednio do trzech osób. Dlatego zasłanianie nosa i ust podczas kichania jest tak ważne. Kichanie - savoir vivre kichania Wiele osób po kichnięciu w towarzystwie zaczyna się śmiać bądź przepraszać, inni po dyskretnym kichnięciu w chusteczkę udają, że nic się nie stało. Według zasad savoir-vivre'u, kichanie jest dużym faux-pas. Zwykle po kichnięciu przepraszamy, a jeśli nie zdążymy tego zrobić, i tak z każdej strony słyszymy życzenia zdrowia. Jak się okazuje, jest to sprzeczne z zasadami savoir-vivre'u. Jeśli już dojdzie do kichnięcia w towarzystwie, należy je zwyczajnie zignorować i potraktować jako chwilową niedyspozycję. Prawdziwa dama i gentleman po kichnięciu powrócą do rozmowy, a towarzystwo, aby nie wprowadzać nikogo w zakłopotanie, uda, że niczego nie zauważyło. Oczywiście należy kichnąć na tyle cicho, na ile jest to możliwe. Nie powinno kichać się w powietrze bądź w dłonie. Kichanie w powietrze może zakończyć się opluciem kogoś, a kichanie w dłonie jest niehigieniczne i wyjątkowo niezręczne, zwłaszcza w momencie, gdy wiemy, że niebawem tę dłoń podamy komuś na powitanie bądź będziemy nią dotykać czegoś w miejscu publicznym, np. klamki. Najlepiej jest kichnąć w chusteczkę, ale wtedy trzeba mieć pod ręką chustkę materiałową. Chusteczki jednorazowego użytku są według zasad dobrego wychowania nieeleganckie i przeznaczone na czas choroby. Jednakże, co wtedy, kiedy kichnięcie już się zbliża, a chusteczka jest poza zasięgiem naszej ręki? Wówczas należy kichnąć w zagięcie pomiędzy ramieniem a przedramieniem. Jest to miejsce uznane za najbezpieczniejsze dla zachowania higieny w takiej sytuacji. Kichanie - jak kichają zwierzęta? Kichanie występuje nie tylko u ludzi, ale i u niektórych gatunków zwierząt. Kichające psy i koty widział chyba każdy. Ale czy wiecie, że kichają również niektóre gady? Kicha na przykład legwan morski z Galapagos (Amblyrhynchus cristatus), jedyna jaszczurka żywiąca się w morzu. Nadmiar soli z wody morskiej usuwany jest z krwi gada przez specjalne gruczoły połączone z nozdrzami, przez które co jakiś czas wydmuchują słoną mgiełkę. Wygląda to jak kichnięcie. Kichanie - nie powstrzymuj kichnięcia! Kichając w towarzystwie, większość z nas stara się zrobić to jak najciszej i najdyskretniej. Jak pokazał przypadek 34-letniego Brytyjczyka, lepiej jednak nie tłumić kichnięcia. Doprowadziło to bowiem do poważnego urazu. Trafił on do szpitala z opuchniętą szyją, skarżył się na ból przy przełykaniu i utratę głosu. Po badaniu okazało się, że mężczyzna ma pęknięcie w tylnej części gardła. Jednocześnie odkryto pęcherzyki powietrza wewnątrz tkanek. A wszystko z powodu ekstremalnie wysokiego ciśnienia powietrza podczas wstrzymanego kichnięcia. Mężczyzna trafił na stół operacyjny. Udzielono mu pomocy i podano antybiotyki, by nie doszło do zakażenia wewnętrznego. Ostatecznie wrócił do domu z pouczeniem, by unikał zasłaniania nosa zarówno przy Przypadków, gdy ciało ludzkie nie wytrzymało obciążenia lub ciśnienia powietrza podczas błahej z pozoru czynności, jest więcej, choć zdarzają się niezwykle rzadko i nie policzono ich do tej pory. Np. w 2011 pewien mężczyzna zatkał sobie nos i usta podczas kichnięcia, a ciśnienie rozsadziło mu krtań. Sposób na uniknięcie kichania Gdy mamy złamane, pęknięte żebra, ostrą dyskopatię czy otwartą zatokę szczękową po usunięciu zęba kichnięcie, przez to, że zwiększa ciśnienie w klatce piersiowej, jamie brzusznej i w obrębie zatok szczękowych, może powodować silny ból. Jest prosty sposób na powstrzymanie kichnięcia. Gdy tylko poczujesz pierwszy symptom, że chcesz kichnąć, wystarczy opuszką palca wskazującego zadrzeć mocno czubek nosa (nos wygląda wtedy, jak nos świnki) i przytrzymać do momentu, aż poczujemy, że chęć na kichanie minęła. Sposób jest banalny, wygląda śmiesznie, ale działa! Przekonajcie się sami. Kichanie - odruch kichania na słońce Czy znacie kogoś, kto kicha po spojrzeniu na słońce lub po nagłej ekspozycji na bardzo jasne światło? Na pewno. Ale pewnie nie wiecie, że zastanawiał się nad tym faktem już Arystoteles (lub jego uczeń, badacze nie mają pewności), zadając pytanie: "Dlaczego ciepło słoneczne powoduje kichanie?" już w III wieku Starożytny filozof popełnił błąd w założeniu, że przyczyna leży w cieple, nie zaś w świetle. Dziś wiemy, że to właśnie światło jest odpowiedzialne za "odruch kichania spowodowany światłem" - bo tak właśnie nazywa się ta reakcja. Autorzy anglojęzyczni, którzy uwielbiają akronimy, nazywają go ACHOO (czyli "apsik") od Autosomal Compelling Helio-Opthalmic Outburst. ACHOO występuje mniej więcej u jednej czwartej populacji (różne źródła podają od 18% do 35%) i dzisiejszy stan wiedzy pozwala nam stwierdzić, że jest to odruch dziedziczony autosomalnie dominująco. Oznacza to, że jeśli jedno z rodziców go ma, istnieje 50% szansy, że dziecko (niezależnie od płci) również będzie kichało po spojrzeniu na słońce. Naukowcy jednak nie znają jeszcze mechanizmu łączącego określone cechy dziedziczne z obserwowanym skutkiem. Część badań wskazuje również, że ACHOO może być odruchem nie dziedziczonym, lecz nabywanym, ale tu również brakuje szczegółowych badań. Jak wygląda mechanizm kichania na słońce? Wynika to z układu nerwów czaszkowych i ich "podpięcia" pod pozornie niemające ze sobą nic wspólnego struktury głowy. I tak: nerw trójdzielny unerwia zarówno mięśnie żucia (ruchowo), jak i śluzówkę nosa czy gruczoł łzowy (czuciowo). Spójrzcie na ilustrację: Autor: Getty Images Wielu badaczy uważa, że u osób z ACHOO intensywne światło docierające do oka może pobudzać czuciowo nerw trójdzielny. A ten pobudzony światłem, reaguje jednocześnie podrażnieniem śluzówki nosa, pod którą jest również "podpięty", a to wywołuje kichanie [1] zupełnie jak przy bodźcach innego rodzaju, jak alergeny czy wirusy. Niektórzy naukowcy wyjaśnienie syndromu ACHOO opierają na mechanizmie "przywspółczulnego uogólnienia" (ang. parasympathetic generalisation)3. Przywspółczulny układ nerwowy (układ parasympatyczny) jest elementem autonomicznego unerwienia i tworzy własny, niezależny system komunikacji, na który nie mamy wpływu. Odpowiada za zwężanie źrenicy, wydzielanie dużej ilości rzadkiej śliny, hamowanie czynności serca czy zwężanie oskrzeli. Dowiedz się więcej: Układ autonomiczny: współczulny i przywspółczulny Gdy w organizmie dochodzi do przywspółczulnego uogólnienia, ośrodkowy układ nerwowy zamiast wydać precyzyjny komunikat od struktury A do struktury B, "puszcza" informację w całym przywspółczulnym systemie nerwowym, przez co źrenica (na którą padło intensywne światło) pobudza uogólnionym kanałem również inne struktury, podłączone do tego samego systemu, w tym wypadku – błonę śluzową nosa. Błona śluzowa nosa otrzymuje sygnał, że została podrażniona, a to prowadzi do odruchu kichania. Kichanie - reakcja na fantazje erotyczne Dr Mahmood Bhutta, laryngolog ze Szpitala Johna Radcliffe'a w Oksfordzie, twierdzi, że u niektórych odruch kichania jest wyzwalany przez fantazje erotyczne (Journal of the Royal Society of Medicine). Lekarz rozpoczął swoje badania, gdy wielokrotnie zetknął się z przypadkami niekontrolowanego kichania za każdym razem, gdy pacjent pomyślał o czymś związanym z seksem. Przeczesał więc literaturę dotyczącą tego zagadnienia. Poza tym wraz z kolegą, dr. Haroldem Maxwellem, przejrzał zasoby internetu. Ku ich zaskoczeniu, po wpisaniu w wyszukiwarce haseł seks i kichać lub kichanie wyświetliła się imponująca lista pasujących wyników. Chociaż na tej podstawie medykom nie udało się wyznaczyć rzeczywistego zakresu zjawiska, jedno stało się pewne – jest ono znacznie powszechniejsze niż zwykło się przypuszczać. Bhutta sądzi, że kichanie na myśl o seksie jest dziedziczne i przypadłość tę można by wykryć u wielu członków niektórych rodzin, podobnie jak syndrom ACHOO i w podobny go sposób tłumaczy. Wg niego, reakcja ta stanowi przejaw istnienia reliktów ewolucyjnych w obrębie szlaków wegetatywnego układu nerwowego. Czasami sygnały ulegają "skrzyżowaniu", stąd kichanie podczas fantazji Kichanie - po angielsku czy po polsku? Zapewne wiele osób zwróciło uwagę, na to, że w różnych krajach, inaczej reaguje się na kichnięcie. W Polsce kichającemu życzymy zdrowia. Podobnie w wielu innych krajach: w Niemczech używa się formy "Gesundheit", we Włoszech "Salute!". W krajach anglosaskich takich jak USA czy Wielka Brytania - wierzący lub nie - życzą błogosławieństwa bożego (angielskie [God] bless You- [Niech Bóg] błogosławi, lub - rzadziej - God, beware! - Boże, strzeż!) We Francji z kolei istniała zanikająca dziś tradycja odpowiadania na każde kichnięcie inaczej. Mianowicie po pierwszym kichnięciu mówiło się – na zdrowie! Po drugim – na miłość! Po trzecim opcji było już więcej: na dzieci!, na pieniądze!, na zdrowie i miłość! W Polsce, kiedy ktoś kichnął więcej niż dwa razy, mówiło się "Nie na wodę", co sugerowało spodziewaną, dobrą i... mocno zakrapianą zabawę. Kichanie - w co dawniej wierzono? Według tradycji geneza anglosaskiego zwyczaju błogosławienia po kichnięciu jest związana z postacią papieża Grzegorza Wielkiego (VI wiek). Pierwsza teoria nawiązuje do czasów, gdy w Cesarstwie Bizantyńskim panowała pierwsza wielka epidemia dżumy (541-542 Jednym z pierwszych objawów tej choroby był kaszel i kichanie właśnie. Papież Grzegorz Wielki miał ponoć wtedy nakazać mówienie "niech cię Bóg błogosławi" po tym, jak ktoś kichnął, aby uchronić tę osobę od śmierci. Mówiąc to, kłaniano się nisko i uchylano kapelusza, co miało zapewne oznaczać grzeczne, ale być może ostatnie pożegnanie z kichającym. U początków tego powiedzenia mogły też leżeć dawne przesądy. Kichanie od dawna uważano za zjawisko złowróżbne. Jak podaje Władysław Kopaliński, znaczna część ludności do uważała, że kichnięcie jest rodzajem niewielkiego grzmotu w głowie i stanowi bezpośredni znak od bogów, wieszczący dobry lub zły Rzymianie witali kichnięcie słowami: Absit omen! - aby nie stało się zapowiedzią nieszczęścia! W Persji i Indiach uważano, że kichanie wyrzuca z ciała demony i złe duchy. W starożytności sporo osób wierzyło, że dusza ludzka przyjmuje formę powietrza i znajduje się w głowie. Podczas kichania istniało więc duże niebezpieczeństwo, że "ucieknie" ona przez nos. Uniemożliwić to mogło jedynie boskie błogosławieństwo. Hiszpanie przywoływali kiedyś przy kichaniu imię Jezusa (Jesús!), co do dziś zostało w zwyczaju. I wiąże się to również z epidemią - tym razem grypy - i, jak się domyślacie, dużą śmiertelnością. Wezwanie imienia bożego i znak krzyża miał uchronić przed chorobą. Według innego zabobonu, kichanie wyrzucało z człowieka złe duchy, które mogły wstąpić w ciała innych osób. Błogosławieństwo miało uchronić przed działaniem złego zarówno kichającego, jak i osoby wokół. Wyraźny brak kichania czy niezdolność do kichania może pojawiać się jako jeden z somatycznych symptomów u osób ciepiących na trudności natury psychicznej? W jednym z numerów "British Journal of Psychiatry" czytamy że "asneezia" pojawia się głównie u osób cierpiących na depresję endogenną lub schizofrenię, ale symptom ten zauważany był także u osób ze zdiagnozowaną depresją neurotyczną i Redaktor prowadząca Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Jako redaktor współtworzyła wiele rozrywkowych programów telewizyjnych, w miesięczniku literackim "Bluszcz" i dwutygodniku "Viva!" pełniła funkcję sekretarza redakcji. Mama dwójki pełnych energii dzieci. Wakacje od lat spędza na żaglach.

Ból kręgosłupa lędźwiowego, czyli ból lędźwiowy może na przykład pojawiać się po schylaniu lub w nocy. To, co pomaga na ból pleców w odcinku lędźwiowym zależy od przyczyny, której poznanie pozwala złagodzić lub zupełnie pozbyć się kręgosłupa lędźwiowego – przyczynyJest wiele możliwych przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego. Niektóre z nich nie są groźnie i same ustępują, natomiast inne wymagają specjalistycznego leczenia. Poniżej przedstawiam najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupaCzęsto za ból pleców w odcinku lędźwiowym odpowiedzialne jest przeciążenie kręgosłupa, które może powodować naderwanie więzadła lub mięśni. Często objawia się to silnym i ostrym bólem kręgosłupa lędźwiowego, który narasta przy ruchach. Ból ten można złagodzić poprzez znalezienie sobie odpowiedniej pozycji, w której nadwyrężone mięśnie lub więzadła kręgosłupa są rozluźnione. Dolegliwości najczęściej mijają w przeciągu dni lub tygodni. Jeżeli ból jest silny, należy skonsultować się z lekarzem, gdyż podobny ból może być również oznaką poważniejszych chorób, wymagających właściwej diagnostyki i kulszowa, DyskopatiaKręgosłup lędźwiowy jest zbudowany z pięciu kręgów, między którymi znajdują się dyski, czyli krążki międzykręgowe. Dyski lędźwiowe są intensywnie obciążane, co może prowadzić do ich uszkodzenia, czyli dyskopatii lędźwiowej. Dysk może się uwypuklać lub nawet pękać tworząc przepuklinę kręgosłupa. Czasami taka zmiana daje jedynie ból lędźwiowy kręgosłupa, ale może też uciskać i powodować zapalenie nerwu kręgosłupa. Powoduje to ból promieniujący do nóg (z reguły tylko to jednej kończyny).Takie promieniowanie bólu od kręgosłupa lędźwiowego do nogi nazywane jest rwą kulszową. Dyskopatii może towarzyszyć ból promieniujący do bioder oraz drętwienie nóg. Dolegliwości mogą nasilać się przy kichaniu lub kaszlu. Dla rwy kulszowej charakterystyczny jest promieniujący do nogi ból kręgosłupa lędźwiowego przy podnoszeniu nóg podczas leżenia na plecach. Choroby dysków mogą powodować ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu, ale w niektórych przypadkach dolegliwości nasilają się przy wyprostowaniu lub chodzeniu. Lżejsze przypadki dyskopatii leczy się stosujące leki przeciwzapalne, witaminy oraz fizjoterapię. W cięższych przypadkach wykonuje leki można podać bezpośrednie w miejsce ucisku nerwu przez przepuklinę za pomocą zastrzyków nadtwardówkowych. W najcięższych postaciach dyskopatii stosuje się leczenie stawów międzywyrostkowych odcinka lędźwiowego kręgosłupaStawy międzywyrostkowe kręgosłupa łączą ze sobą poszczególne kręgi. Tak jak inne stawy, pod wpływem długotrwałego obciążenia mogą ulegać zwyrodnieniu i powodować ból w odcinku lędźwiowym, który może pojawiać się z lewej lub prawej strony lub obustronnie. Z reguły dolegliwości są odczuwane blisko kręgosłupa i w jego dolnej części. Ból pleców w odcinku lędźwiowym nasila się przy wstawaniu, wyprostowaniu, a zwłaszcza podczas chodzenia i stania. Dolegliwości zmniejszają się przy polega na stosowaniu specjalnie dobranych ćwiczeń oraz pozbycie się ewentualnej nadwagi. W cięższych przypadkach znaczną ulgę mogą przynieść zastrzyki do stawów międzywyrostkowych, które wygaszają zapalenie. Stawy te można również odnerwić za pomocą termolezji lub więzadła biodrowo lędźwiowegoEntezopatia, czyli zwyrodnienie i zapalenie przyczepu więzadła biodrowo lędźwiowego jest źródłem przewlekłego bólu lędźwiowego, który jest odczuwany na wysokości talerza biodrowego, z prawej lub lewej strony. Może on promieniować do pośladka, biodra lub pachwiny. Skuteczne leczenie stanowi specjalny zastrzyk przeciwzapalny podawany bezpośrednio do źródła kompresyjne kręguOstry i silny ból kręgosłupa lędźwiowego może być objawem złamania kompresyjnego kręgu. Najczęściej dochodzi do niego u osób z osteoporozą, która osłabia kości. Silny ból odcinka lędźwiowego może pojawić się przy pochylaniu tułowia do przodu, upadku lub kręgów lędźwiowych pojawia się na środku i promieniuje na boki i do nieco do dołu. Dolegliwości mogą nasilać się przy ruchach, zwłaszcza przy schylaniu. RTG kręgosłupa nie zawsze pokazuje złamanie. Rezonans magnetyczny jest bardziej czułym badaniem. Lżejsze przypadki leczy się za pomocą leków przeciwbólowych i noszenia specjalnego gorsetu. W cięższych przypadkach szybką ulgę przynosi wertebroplastyka lub kifoplastyka. Są to zabiegi polegające na podawaniu do wnętrza złamanego kręgu specjalnej substancji zwanej cementem, która rozpręża zgnieciony kręg. W najcięższych przypadkach może być konieczna krzyżowo biodrowyPrzewlekłe, lewostronne lub prawostronne bóle lędźwiowo krzyżowe często mają swoje źródło w stawie krzyżowo biodrowym. Dolegliwości często narastają przy chodzeniu lub siedzeniu, a zwłaszcza przy zakładaniu spodni lub skarpet na stojąco, przy podnoszeniu nogi do góry. Na ten ból kręgosłupa lędźwiowego pomaga specjalny precyzyjny zastrzyk do wnętrza chorego stawu. W cięższych przypadkach stosuje się odnerwienie stawu (neurolezję) lub kręgosłupa lędźwiowegoNowotwór kręgosłupa jest jedną z rzadszych przyczyn bólu pleców w odcinku lędźwiowym. Z reguły są to przerzuty nowotworowe do kręgów pochodzące z innego miejsca. Najczęściej jest za nie odpowiedzialny rak prostaty, płuca lub piersi. Ból jest najczęściej zlokalizowany na środku i z czasem narasta. Jest odczuwany również w nocy. Nasila się przy parciu na stolec, kaszlu i kichaniu. Aby postawić prawidłową diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie konieczne jest przeprowadzenie badań obrazowych. Im wcześniej wykryje się nowotwór, tym większa jest szansa na jego wyleczenie. Dlatego przy silnych, narastających lub przewlekłych bólach lędźwiowych należy skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania obrazowe oraz badania kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniuBól kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu jest częsty i bardzo uciążliwy. Przy pochylaniu tułowia do przodu zostaje zaangażowanych wiele mięśni, więzadeł, kości i stawów, dlatego też ból może mieć wiele przyczyn. Do najczęstszych z nich należą:Entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowegoDyskopatia (podczas pochylania od przodu dyski są ściskane przez sąsiadujące z nimi kręgi lędźwiowe)Złamanie kompresyjne trzonu kręguKręgozmyk (nieprawidłowe przesunięcie się jednego kręgu nad drugim, które może nasilać się i zwiększać ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu)Ból kręgosłupa lędźwiowego w nocyBól kręgosłupa lędźwiowego w nocy potrafi być bardzo uciążliwy, gdyż prowadzi do zaburzeń snu. Bezsenność z kolei zaburza prawidłową regenerację organizmu, co przekłada się na zmęczenie w kręgosłupa lędźwiowego po nocy, który przechodzi po rozchodzeniu się może wynikać z przykurczów zgięciowych w stawach biodrowych, które najczęściej można rozciągnąć stosując specjalne odczuwają ból odcinka lędźwiowego przy leżeniu na plecach, niezależnie od pory dnia. Takie dolegliwości można czasem złagodzić podkładając poduszki pod podudzia i wiele przyczyn bólu w odcinku lędźwiowym w nocy. Część z nich może ustąpić sama, ale niektóre z nich mogą być groźne. Dlatego jeżeli nocny ból pleców w odcinku lędźwiowym jest bardzo silny lub nie przechodzi, należy skonsultować się z lekarzem. Szybka diagnoza i prawidłowe leczenie daje większą szansę na szybki powrót do kręgosłupa lędźwiowego i podbrzuszaOdcinek lędźwiowy kręgosłupa rzadko powoduje bóle podbrzusza lub brzucha. Jednak pewne schorzenia brzucha oraz miednicy mniejszej mogą powodować dolegliwości, które odczuwane są również w lędźwiach. Przykładem jest ból kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza w czasie okresu lub przed okresem. Podobne dolegliwości mogą mieć miejsce w czasie owulacji. Jedną z przyczyn takiego bólu jest i bardzo silny ból brzucha od kręgosłupa lędźwiowego, promieniujący do pachwiny, któremu mogą towarzyszyć wymioty oraz częste i bolesne oddawanie moczu może być objawem kolki alarmowe przy bólu odcinka lędźwiowegoCzasami ból odcinka lędźwiowego może być objawem groźnych schorzeń, które powinny być szybko i prawidłowo leczone. Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem jeśli obok bólu odcinka lędźwiowego pojawią się:Niedowłady – czyli osłabienie mięśni, które może objawiać się na przykład opadaniem stopyZaburzenia czuciaTrudności w kontrolowaniu oddawania moczu i stolcaBól kręgosłupa lędźwiowego – co pomaga?To, jak złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego zależy przede wszystkim od jego przyczyny. Znalezienie źródła bólu poprzez postawienie prawidłowej diagnozy jest często warunkiem zastosowania odpowiedniego leczenia. Dlatego ważne jest udanie się do doświadczonego lekarza od robić, gdy boli kręgosłup lędźwiowy?Słuchaj swojego organizmu. Ból jest sposobem, w jaki organizm informuje nas o określonym problemie. Szczególnie w ostrym, nagłym bólu nie powinno się robić czegoś, co nasila ból. Może dotyczyć to schylania się, siedzenia lub lub ciepłe okładyW ostrym naderwaniu mięśnia na początku pomagają zimne okłady i odpoczynek. W innych przypadkach najczęściej to ciepło przynosi większą ulgę, gdyż rozluźnia napięte przeciwzapalne i przeciwbóloweDostępne bez recepty leki przeciwzapalne mogą złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego. Jednak należy pamiętać, że ich nadużywanie może być niebezpieczne dla stosuje wiele technik mogących pomóc wielu schorzeniach powodujących ból w kręgosłupie lędźwiowym. Do często stosowanych metod rehabilitacji należy terapia manualna i masaż mięśniowo powięziowy. Doświadczony fizjoterapeuta może również doradzić jak zapobiegać nawrotowi dolegliwości oraz nauczyć wykonywania odpowiednich ćwiczeń na kręgosłup kręgosłupaNowoczesne i precyzyjne blokady w kręgosłup lędźwiowy, szczególnie wykonywane pod kontrolą fluoroskopii i wykorzystaniem kontrastu najczęściej bardzo pomagają w bólach lędźwiowych. Do często wykonywanych zabiegów należą:zastrzyki nadtwardówkowe stosowane w dyskopatii lędźwiowej oraz rwie kulszowej oraz dyskopatiizastrzyki do stawów międzywyrostkowych kręgosłupa stosowane w chorobie zwyrodnieniowejzastrzyki do stawów krzyżowo biodrowych wykonywane w ich zapaleniuOperacja kręgosłupaOperacja jest koniecznością lub trudnym wyborem w najcięższych przypadkach. Niesie ona ze sobą pewne ryzyko, jednak są sytuację, w których zabieg chirurgiczny jest najlepszym rozpoznaniem. Ból po operacji przepukliny kręgosłupa lędźwiowego najczęściej znika lub zmniejsza się, czasami jednak może się nasilać i być bardzo trudny do BA (15 February 2012). „Diagnosis and treatment of acute low back pain”. American Family Physician. 85 (4): 343–50. PMID SD.; Cameron, M.; Walker, BF.; Reggars, JW.; Esterman, AJ. (2006). „Superficial heat or cold for low back pain”. Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD004750. doi: PMID M, Mrozikiewicz PM, Kocur P, et al. (November 2010). „[Low back pain in pregnant women]”. Ginekol. Pol. (in Polish). 81 (11): 851–5. PMID 21365902Chou R, Baisden J, Carragee EJ, Resnick DK, Shaffer WO, Loeser JD (May 2009). „Surgery for low back pain: a review of the evidence for an American Pain Society Clinical Practice Guideline”. Spine. 34 (10): 1094– pleców przyczyny i leczenieCzy wiesz, że na ból pleców (sporadyczny, bądź przewlekły) cierpi co drugi Polak?! Większość dolegliwości bierze się z siedzącego trybu życia, wielogodzinnej pracy za biurkiem i braku ruchu. Ból pleców to jedna z najczęstszych przyczyn wizyty u ortopedy. Pacjenci skarżą się na ból w odcinku lędźwiowym, piersiowym lub szyjnym. Czasem ból jest trudny do scharakteryzowania i umiejscowienia, opisywany jest jako „rozlany”. Skolioza, kifoza, czy też lordoza są w społeczeństwach wysokorozwiniętych równie „popularne” co grypa sezonowa. Przeważnie ból pleców przypisywany jest kręgosłupowi, jednak może mieć on wiele innych przyczyn, dlatego dolegliwości bólowe pleców są niekiedy trudne do zdiagnozowania. Dowiedz się, jakie objawy mogą towarzyszyć konkretnym jednostkom chorobowym kręgosłupa i jakie mogą być inne przyczyny bólu pleców?Nieprawidłowa postawa kształtowana latami podczas wielogodzinnej pracy biurowej, brak systematycznej aktywności fizycznej, nawarstwiające się mikrourazy w trakcie pracy fizycznej, zła pozycja podczas snu itd. To najczęstsze przyczyny bólu pleców, z którymi zmagają się ludzie na całym świecie. Efektem jest tzw. ból posturalny – to skutek przeciążenia struktur tkankowo-stawowych. Ten rodzaj bólu pleców jest trudny do określenia, jednak najczęściej dotyczy odcinka piersiowego kręgosłupa. To, co jest szczególnie istotne w różnicowaniu przyczyn bólu pleców to fakt, że bóle pochodzące od kręgosłupa nasilają się przy wykonywaniu określonych ruchów lub dźwiganiu ciężkich przedmiotów, z kolei zmniejszają się bądź zupełnie zanikają przy braku aktywności. Bóle pleców, które nie mają związku z wykonywanymi czynnościami, odczuwalne nawet w stanie spoczynku mogą oznaczać poważne choroby bólu pleców należy podzielić przynajmniej na dwie główne kategorie: odkręgosłupowe wynikające z wad postawy, zmian zwyrodnieniowych, czy też urazów mechanicznych oraz pozakręgosłupowe, których przyczyna nie jest związana z żadnym z odcinków lub przeciążenie mięśni wokół kręgosłupa, naderwanie więzadła, skurcze mięśni czyli przepuklina kręgosłupa – może dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa. W przypadku odcinka lędźwiowego dyskopatia powoduje bóle w dolnej części pleców, są to najczęściej bóle w krzyżu nasilające się przy skłonie w przód, często występuje też mrowienie w nogach. Bóle pleców promieniujące do żeber, zwłaszcza podczas kaszlu, kichania, czy śmiechu mogą być powodem dyskopatii odcinka piersiowego kręgosłupa. Z kolei przepuklina odcinka szyjnego charakteryzuje się tym, że najpierw pojawia się sztywność szyi oraz lekki ból, a następnie mrowienie w barkowa – charakteryzuje ją ból pleców w kręgosłupie szyjnym, który promieniuje do ramienia, łokcia, a nawet nadgarstka. Ten rodzaj bólu pleców może przybierać na sile przy ruchach głową, podczas kaszlu lub kichania, jak również w trakcie dłuższego kulszowa – ból pleców na dole kręgosłupa, czyli w odcinku lędźwiowym, który promieniuje do uda, a nawet stopy. Przyczyną jest ucisk kręgów na nerw kulszowy. Występują zaburzenia czucia w nogach i drętwienie. Niekiedy mogą się również pojawić kłopoty z udowa – charakteryzuje ją ból pleców w odcinku lędźwiowym, który jest na tyle silny, że utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia poruszanie nogą. Osoby, które cierpią na rwę udową skarżą się przeważnie na napięcie mięśni przykręgosłupowych, sztywność kończyny, skurcze, niedowłady w nodze i zaburzenia postawy, a więc kifoza, lordoza lub skolioza mogą być również przyczynami bólu pleców. Wspomniane wady kręgosłupa mogą dotyczyć już nawet dzieci w wieku szkolnym, dlatego tak ważne jest ich korygowanie już we wczesnym stadium poprzez specjalne ćwiczenia. Z początku nie dają dolegliwości bólowych, jednak po latach mogą być przyczyną przewlekłych bólów pleców utrudniających normalne kręgów kompresyjne – to jeden z podstawowych objawów osteoporozy kręgosłupa. Ból pleców może nasilać się podczas kaszlu, kichania, a nawet czyli zwężenie kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym – powoduje charakterystyczne bóle pleców na dole, zwłaszcza nasilające się przy przeproście kręgosłupaspondylolisteza, czyli ześlizgnięcie kręgów – bólowi pleców towarzyszą również problemy z chodzeniem, czy też brak możliwości zgięcia nóg w biodrach przy wyprostowanych kolanachJeżeli przyczyną bólu pleców nie są zmiany w obrębie kręgosłupa, to wówczas należy rozpocząć poszukiwanie innych czynników wywołujących dolegliwości bólowe. Niekiedy przyczyna jest bardzo poważna, dlatego w przypadku utrzymującego się bólu pleców należy koniecznie zwrócić się po specjalistyczną pomoc i wykonać niezbędne badania, jak rezonans magnetyczny, czy tomograf. Za ból pleców mogą bowiem odpowiadać takie patologie jak:tętniak aorty brzusznejrozwarstwienie tętnicy szyjnej albo kręgowejostre zapalenie opon mózgowychrozwarstwienie aorty;dusznica bolesna czy też zawał mięśnia sercowegozapalenie woreczka żółciowegozapalenie uchyłków jelit lub ropnie uchyłkówzapalanie trzustkizapalenie wyrostka robaczkowegow przypadku kobiet: ciąża pozamaciczna, rak jajników, zapalenie jajowodu)zapalenie opłucnej lub zapalenie płuc)zapalenie prostatyodmiedniczkowe zapalenie nerekchoroba kości Pagetachoroba autoimmunologicznaBóle pleców od kręgosłupa można również podzielić według odcinków – szyjnego, piersiowego, lędźwiowego. Bóle pleców na dole to właśnie odcinek lędźwiowy, z kolei bóle pleców między łopatkami i trochę poniżej to odcinek piersiowy. Jeżeli ból pleców promieniu do ramion i do głowy to oznacza kłopoty z odcinkiem przypadku bólu kręgosłupa w odcinku szyjnym i bólów karku przyczyną jest przeważnie przeciążenie kręgów. Wielogodzinna praca przy komputerze, spanie na zbyt wysokiej poduszce, a nawet chroniczny stres – to wszystko może skończyć się bólem kręgosłupa w odcinku szyjnym. Nie należy tego lekceważyć ponieważ bóle mogą być wyjątkowo uciążliwe i promieniować np. do głowy. Poza tym, z czasem nieleczone patologie kręgów szyjnych, czyli zmiany zwyrodnieniowe mogą prowadzić do zaburzeń widzenia, pamięci, a także rzutować na inne zmysły. Przeważnie zmiany zwyrodnieniowe oraz mikrourazy dotyczą kręgów szyjnych numer: 3., 4., 5. i 6. Rozwiązaniem jest unikanie wielogodzinnej pracy w jednej pozycji i specjalne ćwiczenia zlecone przez ortopedę lub rehabilitanta. Rzadziej bóle karku spowodowane są tzw. przewianiem. Na czym to polega? Strumień zimnego powietrza podrażnia zakończenia nerwowe, które są w skórze, tzw. korzonki. To z kolei powoduje bolesny przykurcz mięśni, stąd ból w kręgosłupie szyjnym. Bóle karku których przyczyną jest przewianie najczęściej przechodzą po kilku dniach kręgosłupa piersiowego należy do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów. Skarżą się oni na ból w okolicy łopatek, kłucie lub gniecenie w klatce piersiowej, opisywane jako uczucie zablokowania. Czasem dolegliwości bólowe mogą być odczuwane niżej i promienować aż do odcinka lędźwiowego. Niekiedy do objawów bólowych odcinka piersiowego dołącza również drętwienie rąk, może się też pojawić ból kręgosłupa szyjnego jako wynik napięcia i przeciążenia struktur kręgosłupa piersiowego. Przyczynami bólu kręgosłupa są przeważnie nieprawidłowe nawyki życia codziennego – wielogodzinna praca biurowa, długie jazdy samochodem, oglądanie telewizji w pozycji pół leżącej, nadwaga. Ponadto, ból pleców w odcinku piersiowym może być skutkiem ciężkiej pracy fizycznej oraz urazów będących wynikiem wypadku np. kręgosłupa piersiowego powinno polegać przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika sprawczego, który doprowadził do bólu pleców w tym miejscu. Oczywiście konieczna jest również pomoc doświadczonego ortopedy, który rozpisze indywidualnie dobraną rehabilitację. Należy jednak pamiętać o tym, że ból kręgosłupa piersiowego może być tylko „maską” dla innych schorzeń, np. chorób serca. Ból kręgosłupa w odcinku piersiowym, promieniujący do łopatek, opisywany jako gniecenie w klatce piersiowej może być na przykład zawałem kręgosłupa lędźwiowego to kolejna zmora naszych czasów. Siedzący tryb życia, najczęściej w pozycji odbiegającej od prawidłowej, brak ruchu i wady postawy to główne przyczyny bólu pleców na dole, czyli w odcinku lędźwiowym. Chociaż przeważnie na bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej uskarżają się osoby starsze, to niestety ostatnio do ortopedów zgłasza się coraz więcej ludzi młodych, którzy narzekają na ból pleców w tym odcinku kręgosłupa. Wśród przyczyn bólu na dole pleców można wymienić jeszcze takie choroby jak osteoporozę, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, reumatoidalne zapalenie stawów no i oczywiście chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. By skutecznie leczyć ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym konieczne jest nie tylko przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ale przede wszystkim fizjoterapia i systematycznie prowadzona rehabilitacja podstawie badań obrazowych takich jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa można dokładnie ocenić zmiany w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i na tej podstawie rozpisać konkretne leczenie. Przy pomocy odpowiednich ćwiczeń wzmacnia się mięśnie około kręgosłupowe, mięśnie brzucha, mięśnie pośladków i redukuje się napięcia mięśniowe. Same leki przeciwbólowe i przeciwzapalne niewiele pomogą, a w dłuższej perspektywie zniszczą żołądek. W skrajnych przypadkach w przypadku bólu kręgosłupa można rozważyć wykonanie operacji, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych rezultatów. Natomiast w przypadku, gdy choroba kręgosłupa lędźwiowego skutkuje nietrzymaniem moczu, zaburzeniem pracy zwieraczy, czy zaburzeniem funkcji seksualnych interwencja chirurgiczna jest zdecydowanie z chorób autoimmunologicznych mogą wywoływać tzw. zapalny ból pleców. Jest to schorzenie, które charakteryzuje się stopniowym nasilaniem się bólu pleców. Klasyczne są również bóle nocne oraz poranna sztywność trwająca 20-30 minut. By ortopeda mógł wziąć po uwagę przy diagnozie zapalny ból pleców, dolegliwości bólowe muszą występować przez co najmniej 3 miesiące, aczkolwiek lepiej zgłosić się do dobrego specjalisty znacznie wcześniej, bo przyczyna bólu pleców może być zupełnie bóle pleców wynikają ze zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, są wynikiem wad postawy to konieczna będzie rehabilitacja kręgosłupa. Bóle pleców mogą z czasem się zmniejszyć, jeżeli ćwiczenia dobrane przez rehabilitanta będą odpowiednie i sumiennie wykonywane. Diagnoza co do schorzenia w obrębie kręgosłupa powinna być zawsze poprzedzona dokładnym wywiadem lekarskim, badaniem fizykalnym oraz badaniami obrazowymi. Niestety w przypadku zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa zdjęcia rentgenowskie nie wiele pomogą, owszem będzie na nich widać ewentualne wady postawy lub większe zmiany w obrębie kręgów, jednak by dokonać bardziej wnikliwej analizy kręgosłupa konieczne będzie wykonanie np. rezonansu magnetycznego. Takie badanie umożliwia zobaczenie ewentualnych pęknięć pierścienia włóknistego w obrębie kręgów (dehydratacja krążka między kręgowego) lub też zmian znanych jako guzki Schmorla, które bardzo często odpowiadają za bóle pleców, jednak są niełatwe do zdiagnozowania właśnie w związku z koniecznością wykonania szczegółowych, drogich badań, jak choćby wspomniany rezonans osoby, którym jeszcze nie doskwiera ból pleców, jak i ci, którzy przez dolegliwości bólowe nie mogą normalnie funkcjonować powinni pamiętać o kilku wskazówkach, których przestrzeganie może wpłynąć na poprawę stanu kręgosłupa. Są to przede wszystkim:regularna aktywność fizyczna niezwiązana z dźwiganiem ciężarów. Szczególnie dobre jest pływanie, zwłaszcza na na jogę lub pilates, gdzie wykonuje się ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie żywienie, a więc dieta bogata w białko, witaminy (głównie D3 i B6) i minerały takie jak: wapń, magnez i wielogodzinnej pozycji siedzącej oraz zapewnienie sobie komfortowych warunków w pracy biurowej – ergonomiczne krzesło dobrane do wysokości obciążania kręgosłupa wynikającego z dźwigania ciężarów na siłowni lub ciężkiej pracy odpowiedniej pozycji podczas snu, poprzez dobrej jakości materac i poduszkę to podstawa organizmu, w końcu na nim opiera się konstrukcja całego ludzkiego ciała. Jeżeli kręgosłup będzie w złym stanie, to z biegiem czasu pogorszy się stan całego organizmu. W przeciwieństwie do niektórych narządów wewnętrznych jak żołądek, jelita, czy też tkanek miękkich z których składają się ścięgna i mięśnie, kręgosłupa nie da się wyleczyć! Nie da się cofnąć zmian zwyrodnieniowych – można je jedynie zahamować poprzez właściwie dobraną rehabilitację i eliminację złych kręgosłupa | diagnoza, leczenieWyróżniamy dwie przyczyny bólu kręgosłupa: mechaniczną i chemiczną. Ból kręgosłupa o podłożu mechanicznym jest główną przyczyną problemów z kręgosłupem. Aktualne badania naukowe donoszą że 97-98 % bólów kręgosłupa spowodowana jest czynnikami część tych dolegliwości (nawet do 90%) spowodowana jest uszkodzeniem krążka międzykręgowego. Powodem takiego bólu może być wykonanie nagłego ruchu bądź dźwignięcie ciężkiego przedmiotu. W takim przypadku Pacjent może odczuwać ból przy kręgosłupie nawet z możliwością promieniowania np. do kończyny. Występuje również zespół dolegliwości który spowodowany jest przeciążeniem, a co za tym idzie utratą elastyczności oraz prawidłowej ruchomości tkanek przykręgosłupowych. Przyczyną takiego bólu może być wcześniejszy uraz, zabieg operacyjny, bądź przebyty epizod uszkodzenia krążka międzykręgowego, jak również siedzący tryb życia oraz jednostajna pozycja w ciągu dnia. Ostatnim zespołem bólowym kręgosłupa jest zespół posturalny, który dotyczy głównie ludzi młodych; spowodowany błędnym nawykiem kręgosłupa o podłożu chemicznym charakteryzuje się stałością objawów. Pacjent z takim bólem ma problem ze znalezieniem pozycji, w której odczuwa ulgę, a każdy ruch nasila dolegliwości. Dodatkowo mogą wystąpić objawy takie jak: obrzęk, zaczerwienienie oraz podwyższona temperatura bolesnej okolicy bólowy kręgosłupa – podziałJeśli ból kręgosłupa pojawił się nagle lub od pierwszych symptomów do rozwinięcia się dużego bólu minęło niewiele czasu to mamy do czynienia z bólem dolegliwości rozwijały się w czasie, początkowo występowały co jakiś czas, następnie z rosnącym nasileniem zaczęły występować codziennie to mamy do czynienia z bólem kręgosłupa–odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupaBóle dolnego odcinka kręgosłupa najczęściej są następstwem przyczyn mechanicznych. Są wśród nich statyczne przeciążenia kręgosłupa wynikające z pracy w pozycjach niekorzystnych lub nagłe przeciążenia dynamiczne. Dolegliwości bólowe są fizjologiczną reakcją organizmu na przekroczenie dopuszczalnego zakresu ruchu lub wykonywania pracy ze zbyt dużym obciążeniem, zapobiegając przed jego odcinka lędźwiowego kręgosłupaDyskopatia stanowi 60-80% wszystkich przyczyn bólów odcinka lędźwiowego kręgosłupa, najczęściej występując u osób pomiędzy 30 a 50 rokiem życia. Jest to rodzaj przepukliny krążka międzykręgowego (dysku) polegającej na rozerwaniu zewnętrznej warstwy krążka i jego uwypukleniu się na zewnątrz powodując ucisk nerwów, mięśni i naczyń krwionośnych. Bezpośrednią przyczyną dyskopatii może być gwałtowny ruch zgięciowy lub zgięciowy z dodatkową rotacją, co przemieszcza jądro miażdżyste ku tyłowi, wywołując najczęściej ma jednak przebieg długotrwały z okresami zaostrzenia dolegliwości. Wspomniany ucisk korzenia nerwowego wywołuje tzw. rwę kulszową. Jest to bardzo nieprzyjemne uczucie ostrego bólu przeszywającego nogę. Ból jest tak silny, że ciężko jest się pacjentowi wyprostować, dodatkowo pacjent często ma uczucie drętwienia zwyrodnieniowe odcinka lędźwiowego kręgosłupaZmiany zwyrodnieniowe najczęściej pojawiają się z wiekiem, szczyt choroby przypada na 50-60 rok życia. Przyczyną może być zmniejszenie aktywności fizycznej i idące za tym osłabienie mięśni. Dochodzi wówczas do przeciążenia kręgów i tkanek kręgosłupa, które nie są przyzwyczajone do forsownych przeciążeń statystycznych (siedzący tryb życia). Dolegliwości bólowe mają charakter stały lub przerywany i nasilają się podczas ruchu lub przy długotrwałym zmiany zwyrodnieniowe nie są znacznie nasilone możliwe jest ich leczenie w sposób zachowawczy. Opiera się głównie na rehabilitacji ruchowej oraz edukacji odnośnie koniecznych zmian w codziennym funkcjonowaniu. Również tutaj możliwe jest wspomaganie procesu rehabilitacji przez wykonanie terapeutycznego kręgosłupa-zmiany przeciążeniowe kręgosłupaJest to jedna z częstszych przyczyn przewlekłych bólów kręgosłupa. Jest połączeniem przeciążeń mięśni, więzadeł i krążków międzykręgowych w wyniku ciężkiej pracy fizycznej, uprawiania sportu lub przybierania niewłaściwych pozycji. Dolegliwości bólowe czasem ujawniają się nie w obrębie kręgosłupa, a w odległych częściach ciała. W zależności od czynników i nasilenia mogą być bardzo zróżnicowane. Jednak zawsze powinny być sygnałem ostrzegawczymi wymagają konsultacji u i kręgozmykKręgoszczelina to przerwanie ciągłości kręgu. Występuje najczęściej u osób młodych, aktywnych sportowo. Dolegliwości bólowe są miejscowe, z reguły nasilone bardziej po jednej stronie. W przypadku kiedy dojdzie do przesunięcia kręgu leżącego powyżej do przodu w stosunku do kręgu leżącego poniżej, mamy do czynienia z kręgozmykiem. Jego powstanie może mieć miejsce na podstawie wcześniejszej kręgoszczeliny lub ze względu na znaczną niestabilność w przebiegu zmian zwyrodnieniowych. Zarówno w jednym, jak i drugim schorzeniu istnieje możliwość leczenia rehabilitacyjnego. Szczególnie w przypadku kręgoszczeliny liczy się postawienie jak najszybszego rozpoznania, kiedy to defekt kostny ma możliwość spontanicznego wygojenia się. W przypadku kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi efektu możemy wykonać operacyjne zespolenie cieśni kręgu (miejsce powstawania kręgoszczeliny) lub stabilizację kręgosłupa objętego kręgosłupa–Odcinek szyjny kręgosłupaBóle odcinka szyjnego są na drugim miejscu pod względem liczby występowania dolegliwości bólowych kręgosłupa. Coraz częściej skarżą się na nie osoby prowadzące siedzący tryb życia, a przede wszystkim pracujące w pozycji siedzącej. Schorzenie to dotyczy najczęściej szwaczek, pracowników laboratoryjnych pracujących przy mikroskopach, a także osób obsługujących stanowiska komputerowe. Ma to związek z długotrwałym przebywaniem w pozycji statycznej, brakiem aktywności fizycznej i nieprawidłowej pozycji w czasie wykonywania codziennych czynności. Dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na prawidłową pozycję głowy i utrzymywanie właściwej postawy obciążenia mogą prowadzić do dyskopatii odcinka szyjnego, co stanowi prawie połowę wszystkich przyczyn bólowych tej części kręgosłupa. Zespół bólowy odcinka szyjnego może występować pod różną postacią: ból, tkliwość, zwiększone napięcie mięśni, sztywność, a nawet unieruchomienie. Czasem odczuwalne są dolegliwości towarzyszące: ból pleców, ból okolicy szyi, ból między łopatkami, migrena, ból szczęki i okolicy uszu, zaburzenia wzroku. Schorzenie okolicy szyi określane jest jako interdyscyplinarne, gdyż leczeniem mogą zajmować się ortopedzi, neurolodzy, reumatolodzy, czy szyjny kręgosłupa podatny jest na zmiany degeneracyjne, a to za sprawą jego dużej ruchomości i podatności na obciążenia. Bóle mogą mieć postać ostrą, związaną ze stanem zapalnym bądź uszkodzeniem, a także postać przewlekłą, związaną ze zmianami zwyrodnieniowymi lub bólowe odcinka szyjnego mogą być również związane ze złym stanem emocjonalnym. Sytuacje stresowe powodują nadmierne napięcie okolicy karku i barków powodując ich ból. Osoby z depresją lub problemami psychicznymi mogą uskarżać się na stany przewlekłe, trudne do szyjna W wyniku starzenia się tkanek dochodzi do spondylozy szyjnej, czyli zmian zwyrodnieniowych kręgów, krążków międzykręgowych, chrząstek stawowych oraz stawów międzywyrostkowych. Jest to proces przewlekły, trwający wiele lat, na który składa się suma wszystkich urazów i przeciążeń. Radikulopatia szyjna Jest to zespół dolegliwości bólowych związany z uciskiem na korzeń nerwowy. Radikulopatia wywołuje uczucie drętwienia i osłabienia z możliwym niedowładem kończyny górnej. Rwa ramienna charakteryzuje się bólem promieniującym od odcinka szyjnego do kończyny górnej. W początkowej fazie ból może nasilać się przy kichaniu lub kaszlu, w kolejnym stadium nasila się, z wyraźnym promieniowaniem do barku. Ból odczuwalny jest podczas ruchów głową promieniując do łopatki, klatki piersiowej, nawet aż do palców dłoni. Najczęstszą przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa związane ze starzeniem się organizmu i trybem życia. Ciężka praca fizyczna, jak również częste powtarzanie tych samych czynności w niewłaściwej pozycji prowadzą do wypuklin powodujących ucisk na korzenie. Inną przyczyną rwy ramiennej mogą być mikrourazy oraz choroby zapalne lub szyjny górny Inną nazwą zespołu szyjnego górnego jest zespół Barrego-Lieou. Ból występuje głównie w górnej części karku i potylicy, czasem promieniując do skroni i czoła. Główną przyczyną występowania zespołu są zmiany zwyrodnieniowe części szyjnej kręgosłupa prowadzące do ucisku na tętnice kręgowe i struktury szyjna Bóle głowy pochodzenia szyjnego związane są z dysfunkcją w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego odcinka szyjnego kręgosłupa i stanowią ok. 15% wszystkich przyczyn bólów głowy. Główną przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe powodujące podrażnienie splotu współczulnego okołotętniczego lub ucisk tętnicy kręgowej. Z badań wynika, że migrena częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Najbardziej narażeni są pracownicy biurowi, zmuszeniu trzymać głowę w jednej pozycji np. przed monitorem. Długotrwały ból może być również wywołany nieprawidłową pozycją w czasie odcinka szyjnego Bardzo częstą przyczyną bólu odcinka szyjnego są następstwa urazu, a wśród nich dość niebezpieczne wypadki drogowe (mechanizm uszkodzenia zgięciowego i wyprostnego) lub upadki z wysokości (złamanie kompresyjne lub zmiażdżeniowe). Zgięciowy mechanizm urazu kręgosłupa jest wynikiem działania olbrzymiej siły powodującej nagłe zgięcie kręgosłupa ku przodowi ze znacznie przekroczonym zakresem jego ruchomości. W następstwie dochodzi do przesunięcia trzonów kręgowych. Do wyprostnego mechanizmu urazu kręgosłupa dochodzi w momencie gdy mamy do czynienia z siłami działającymi na głowę od przodu, co doprowadza do nagłego przeprostu z uszkodzeniem krążka kręgowego i rozerwania niebezpieczniejsze są urazy kręgosłupa szyjnego typu Whiplash (smagnięcie biczem). Test to typowy uraz w wypadkach samochodowych (przy uderzeniu w tył pojazdu). Wynikiem działającej siły jest gwałtowne odgięcie karku z przeniesieniem głowy za barki, po czym siła bezwładności przenosi głowę do przodu. Objawami są bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym i piersiowym oraz ból głowy trwający wiele miesięcy. Towarzyszyć temu mogą również zawroty głowy, zaburzenia widzenia i równowagi. Czasem spotyka się również wahania emocjonalne, zaburzenia snu lub omdlenia. W takich wypadkach konieczne jest unieruchomienie odcinka szyjnego przy użyciu kołnierza ortopedycznego przez 2-4 kręgosłupa–uszkodzenia kręgosłupaNagły uraz – uszkodzenie tkanek pierścienia włóknistego krążka pod wpływem gwałtownego i silnego przewlekłe – powstające latami, powodujące uszkodzenia kręgów i krążków kręgosłupa–leczenieLeczenie bólu kręgosłupa polega głównie na zwalczaniu przyczyny, a nie tylko objawów. U Pacjenta z dolegliwościami bólowymi stosuje się ruch działający leczniczo, który dobierany jest na podstawie wyników badania czynnościowego kręgosłupa. Według statystyk, dziewięciu na dziesięciu Pacjentów, którzy przebyli epizod bólu krzyża, dozna kolejnego w przeciągu najbliższego roku, a u jednej trzeciej osób objawy będą bardziej nasilone. Z uwagi na tak pesymistyczne statystyki, najważniejszym elementem leczenia jest zapobieganie narzędziem w leczeniu jest edukacja Pacjenta, który musi nauczyć się innego niż dotąd wykonywania codziennych czynności np. siedzenia, zakładania butów, wstawania z łóżka czy podnoszenia przedmiotów z podłogi. Takie postępowanie lecznicze sprawia, że Pacjent jest niezależny w procesie leczenia, zna procedury ratunkowe jak również profilaktyczne, które pomagają zapobiegać występowaniu zdecydowanej większości przypadków leczenie ma charakter rehabilitacyjny. Dla każdego pacjenta dobierany jest odpowiedni protokół rehabilitacyjny. Zakłada on jak najszybsze zmniejszenie odczuwanych dolegliwości bólowych, aby możliwe było wykonywanie czynności dnia codziennego. W kolejnym etapie skupiamy się na ugruntowaniu osiągniętych efektów oraz zapobieganiu nawrotom. W szczególnych przypadkach, kiedy postępy rehabilitacji według lekarzy są niesatysfakcjonujące, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu terapeutycznego ostrzyknięcia. Po zabiegu pacjent powinien powrócić do przypadku znacznych objawów neurologicznych (znaczny ból w obrębie kończyny, zaburzenia czucia i siły mięśniowej w obrębie kończyny), które nie ustępują lub wręcz mają tendencję do nasilania się, proponujemy pacjentowi pilne odbarczenie struktur nerwowych. Można to uzyskać poprzez wykonanie operacji dyscektomii. Po operacji konieczna jest rehabilitacja, której zadaniem jest zapobieganie podobnym zdarzeniom w wyjątkowych sytuacjach, szczególnie u ludzi starszych, po niewielkich urazach lub nagłych przeciążeniach, może dojść do powstania złamania kompresyjnego w obrębie kręgu. Chory skarży się na silny ból nasilający się w ruchu lub podczas zmian pozycji. Samo złamanie przypomina zgniatanie pudełka. Konieczne jest wykonanie badań obrazowych, które pozwalają stwierdzić, który z kręgów uległ złamaniu i jak duże jest zniekształcenie. W leczeniu tego typu złamań wykorzystujemy technikę przypadkach zmian bardzo zaawansowanych, kiedy degeneracja kręgosłupa jest znaczna lub nasilenie objawów neurologicznych jest duże, może się okazać, że konieczna jest operacja. Jej zakres i dokładna technika jest ustalana dla każdego pacjenta oddzielnie. Wszystkie operacje polegają na stabilizacji kręgosłupa z różnego rozmiaru odbarczeniem struktur nerwowych. Po leczeniu operacyjnym konieczna jest rehabilitacja, która pozwoli na powrót do normalnego funkcjonowania oraz wyuczenia odpowiednich kręgosłupa–profilaktyka pierwotna!Należy sobie wyrobić nawyk ochrony kręgosłupa, by codzienne czynności wykonywane automatycznie, często w sposób nieprawidłowy, nie powodowały nakładających się na siebie mikrourazów i przeciążeń Józefowski, Anna Kołcz-Trzęsicka, Anna Żurowska, “Zdrowy kręgosłup”, Warszawa, Wydawnictwo SBM Sp. z 2015, ISBN 978-83-7845-875-3Na jaką chorobę wskazuje ból pleców?Ból pleców wywołuje grupa czynników. Przyczynami dolegliwości bólowych pleców są: siedzący tryb życia, zła postawa ciała i choroby kręgosłupa. Wyróżnia się ból pleców pochodzenia kręgosłupowego i pozakręgosłupowy ból pleców, który może być objawem poważnych schorzeń, na przykład zawału, ostrego zapalenia opon mózgowych lub tętniaka aorty Przyczyny bólu plecówBól pleców może wywołać wiele czynników. Pojawia się on na skutek:• siedzącego trybu życia;• braku aktywności fizycznej;• złej postawy ciała (nienaturalnej, wymuszonej postawy ciała i zbyt długiej pozycji siedzącej);• niewłaściwego sposobu podnoszenia ciężkich przedmiotów;• chorób nawyki postawy ciała, które powodują przeciążenie struktur tkankowo-stawowych, wywołują ból posturalny, który jest umiejscowiony w odcinku piersiowym kręgosłupa. Skutkiem nieprawidłowej postawy jest często wada postawy. Wówczas choremu doskwierają dolegliwości bólowe na każdym odcinku pleców. Jeżeli ból trwa dłużej niż 1,5 miesiąca, jest ostry, pojawia się również w nocy, a w dzień uniemożliwia wykonywanie podstawowych czynności, należy skontaktować się z Ból pleców a schorzenia kręgosłupaJeżeli ból pleców nasila się w czasie poruszania się lub gdy podnosimy ciężki przedmiot, jest to ból pleców pochodzenia kręgosłupowego (łagodnieje w czasie odpoczynku).Dolegliwości bólowe w obszarze pleców mogą wskazywać na przeciążenie kręgosłupa albo naderwanie więzadła. Ból w krzyżu, który przybiera na sile, gdy wykonujemy skłon w przód, to oznaka przepukliny kręgosłupa. Innym objawem tego schorzenia jest mrowienie w kończynach. Jeśli ból kręgosłupa promieniuje do pośladków, rozwinęła się choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, która objawia się bolesnością nóg w czasie chodzenia. Jeżeli doszło do kompresyjnego złamania kręgów, chory odczuwa ból pleców podczas kaszlu i kichania. Dolegliwość ta może się nasilić w czasie wypróżniania się. Złamanie to jest z kolei objawem osteoporozy przypadku spondylolistezy, czyli ześlizgnięcia kręgów, oprócz bólu pleców choremu doskwiera problem z poruszaniem się. Nie może on zgiąć nóg w biodrach przy zachowaniu wyprostowanych kolan. Wśród poważnych przyczyn bólu pochodzenia kręgosłupowego wymienia się guzy kręgosłupa, które są wynikiem przerzutów z piersi lub prostaty. Powodem tej dolegliwości są też guzy pierwotne kręgosłupa i rdzenia kręgowego, a ponadto infekcje, takie jak zapalenie szpiku kostnego czy rdzeniowy ropień Przyczyny pozakręgosłupowego bólu plecówBól pleców pochodzenia pozakręgosłupowego nie nasila się w czasie ruchu ciała. Może być symptomem poważnych schorzeń ze strony układu pokarmowego ( zapalenia wyrostka żółciowego, zapalenia trzustki, zapalenia woreczka żółciowego), układu oddechowego (na przykład zapalenia płuc lub opłucnej), a także ze strony układu moczowego (zapalenia miedniczkowego nerek i zapalenia prostaty). Ból pleców u kobiet może sygnalizować raka jajników lub ciążę wywołujące ból pleców to:• guz aorty brzusznej;• rozwarstwienie tętnicy szyjnej i kręgowej;• zawał mięśnia sercowego;• choroba kości Pageta;• zespół stawu skroniowo-żuchwowego;• półpasiec;• ostre zapalenie opon mózgowych;• zesztywniające zapalenie stawów pleców – objawy, przyczyny i profilaktykaPrzyczyna bólu pleców może być tak banalna, jak chodzenie w butach na wysokim obcasie. Powodem bólu pleców może być też jednak bardzo poważna ból pleców ma przyczynę inną niż kłopoty z kręgosłupem oraz w ostrych przypadkach bólów pleców posturalnych (związanych z dolegliwościami kręgosłupa spowodowanymi nieprawidłową pozycją ciała) należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Objawy i przyczyny bólu plecówBól pleców może pojawić się w odcinku piersiowym kręgosłupa. Najczęściej powodem jest wówczas chodzenie, siedzenie lub spanie w złej pozycji. Wady postawy takie jak skolioza, lordoza czy kifoza są przyczynami bólu pleców pojawiającymi się na całym obszarze pleców. Bólu pleców spowodowany problemami z kręgosłupem występuje także przy przepuklinie kręgosłupa, nazywanym też dyskopatią lub wypadnięciem dysku. Przepuklina może dotyczyć odcinka szyjnego, piersiowego lub lędźwiowego kręgosłupa. Oprócz bólu pleców pojawia się wówczas również mrowienie w nogach (przepuklina odcinka lędźwiowego), rękach (przepuklina odcinka szyjnego) lub ból promieniujący do żeber (przy przepuklinie odcinka piersiowego). Ból pleców może być także skutkiem tak niebezpiecznej postaci, jak kompresyjne złamanie kręgów pojawiające się przy osteoporozie (ból nasila się wtedy przy kichaniu, śmiechu, kaszlu i wypróżnianiu się).Także zwężenie (stenoza) kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym daje dolegliwości bólowe w postaci bólu dojdzie do spondylolistezy, czyli ześlizgnięcia kręgów, obok bólu pleców pojawiają się również kłopoty z poruszaniem pleców pochodzący od kręgosłupa może mieć również bardzo poważne przyczyny, takie jak guzy nowotworowe kręgosłupa, zapalenie szpiku kostnego oraz rdzeniowy ropień pleców związany ze schorzeniami i dolegliwościami kręgosłupa nasila się przy ruchu oraz podnoszeniu ciężkich przedmiotów, ustaje podczas odpoczynku. Jeśli tak się nie dzieje i pomimo, że odpoczywamy i nie wykonujemy żadnych czynności, ból pleców nie ustępuje, należy bezwzględnie skonsultować to z lekarzem, ponieważ może to być związane z bardzo poważną chorobą. Do niezwiązanych z kręgosłupem przyczyn bólu pleców należą: tętniak aorty brzusznej, rozwarstwienie tętnicy szyjnej lub kręgowej, rozwarstwienie aorty, zawał mięśnia sercowego, ostre zapalenie opon mózgowych, zapalenie woreczka żółciowego, zapalenie trzustki, zapalenie wyrostka robaczkowego, ciąża pozamaciczna, rak jajników, zapalenie jajowodów, zapalenie płuc, półpasiec, choroby z autoagresji (choroby autoimmunologiczne) i wiele pleców może wskazywać na chorobę reumatyczną – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, jak również na zapalenie jelit. Jak zapobiegać bólom plecówProfilaktyka jest możliwa jedynie w przypadku przeciążeniowych bólów pleców. Najskoczniejszą metodą zapobiegania bólom pleców jest aktywność fizyczna i wzmacnianie mięśni pleców oraz dbanie o zachowanie prawidłowej pozycji ciała w trakcie siedzenia i spania, tak by nie przeciążać struktur tkankowo-mięśniowych. Ważne jest także prawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów.

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę COVID-19. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) trzy najczęstsze objawy koronawirusa to: • kaszel suchy, • wysoka gorączka, powyżej 38°C, • duszności, płytki oddech. Do rzadszych symptomów należą: • ból mięśni i stawów, • uczucie rozbicia, • ból głowy, • ból gardła, • biegunka. Objawy te są zwykle łagodne i zaczynają się stopniowo. Zdarzają się zakażenia przebiegające bez żadnych objawów. Większość ludzi (około 80 proc.) dochodzi do siebie po chorobie bez konieczności specjalnego leczenia. U około jednej na sześć osób przebieg jest cięższy i występują trudności z oddychaniem. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok. 15–20% osób. Do zgonów dochodzi u 2–3% osób chorych. Najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, którym towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe. Wirus przenosi się drogą kropelkową. Najczęściej przez kaszel, kichanie i rozmowę. Może też być przenoszony pośrednio przez dotyk. Jak się chronić? 1. Często myj i dezynfekuj ręce Częste mycie rąk to absolutnie podstawowa metoda obrony przed koronawirusem i nie tylko przed nim. Uważa się, że w przypadku wirusa wywołującego SARS (o wiele bardziej niebezpiecznego niż obecny koronawirus) mycie rąk zmniejszało ryzyko zakażenia o 30–50 proc. WHO zaleca jak najczęstsze mycie rąk ciepłą, bieżącą wodą i mydłem. Myć ręce – minimum przez 20–30 sekund – bezwzględnie powinniśmy po kaszlnięciu, kichnięciu, po tym jak wykonaliśmy jakąś czynność przy chorym, a także przed przygotowywaniem posiłku i w jego trakcie, przed samym jedzeniem, po skorzystaniu z toalety. WHO zaleca również stosowanie płynów, żelów i sprayów do dezynfekcji na bazie alkoholu (min. 60%). Prawidłowo powinniśmy złożyć dłoń w „łódeczkę”, jej środek wypełnić płynem lub żelem dezynfekującym i dokładnie rozprowadzić na całe dłonie. Zarówno podczas dezynfekcji, jak i mycia pamiętajmy o przestrzeniach pomiędzy palcami, koniuszkach palców, pod paznokciami i okolicach kciuka. Z badań wiadomo, że właśnie te obszary dłoni najczęściej pomijamy podczas mycia. 2. Stosuj odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania Podczas kaszlu i kichania zakryj usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką – natychmiast wyrzuć chusteczkę do zamkniętego kosza i umyj ręce używając mydła i wody, a jeśli nie masz do nich dostępu – płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60%). Dlaczego? Zakrycie ust i nosa podczas kaszlu i kichania zapobiega rozprzestrzenianiu się zarazków i wirusów. Jeśli kichasz lub kaszlesz w dłonie, możesz zanieczyścić przedmioty lub dotykane osoby. 3. Trzymaj dystans WHO zaleca, byśmy utrzymywali minimum metr odległości od osoby, która w naszej obecności kaszle lub kicha. Bliższa odległość zwiększa ryzyko, że kropelki mogące zawierać wirusa dostaną się do twojego organizmu. Generalnie eksperci WHO zalecają, byśmy w najbliższym czasie unikali kontaktu z osobami, które kaszlą, kichają lub mają jakiekolwiek inne objawy ze strony układu oddechowego. Nie powinniśmy się również witać z takimi osobami przez podawanie ręki, ściskać się z nimi ani ich całować (nawet w policzek). Jeżeli musisz kontaktować się z tymi osobami (bo np. opiekujesz się nimi), pamiętaj o włożeniu maski ochronnej na twarz oraz o dokładnym i częstym myciu/odkażaniu rąk. Dlaczego? Gdy ktoś zarażony wirusem powodującym chorobę układu oddechowego, taką jak COVID-19, kaszle lub kicha, wydala pod ciśnieniem małe kropelki śliny i śluzu zawierające wirusa. Jeśli jesteś zbyt blisko, istnieje ryzyko, że możesz wdychać wirusa. 4. Unikaj dotykania oczu, nosa i ust Dłonie dotykają wielu powierzchni, które mogą być skażone wirusem. Jeśli dotkniesz oczu, nosa lub ust zanieczyszczonymi rękami, możesz przenieść wirusa z powierzchni na siebie. 5. Nie narażaj innych! Najważniejsze: jeśli czujesz się źle, gorączkujesz, kaszlesz, bezwzględnie zostań w domu, nie chodź do pracy i na imprezy. Nie narażaj innych, zwłaszcza tych, którzy mają osłabiony – z powodu wieku czy chorób – układ odpornościowy. W przypadku wystąpienia u ciebie lub bliskiej ci osoby objawów wzbudzających twoje zaniepokojenie najpierw skontaktuj się telefonicznie ze swoim lekarzem rodzinnym, infolinią NFZ (800 190 590) lub powiatowym inspektoratem sanitarnym. Dlaczego? Objawy ze strony układu oddechowego z towarzyszącą gorączką mogą mieć wiele przyczyn np. wirusową (wirusy grypy, adenowirusy, rynowirusy, koronawirusy, wirusy paragrypy) czy bakteryjną (pałeczka Haemophilus influenzaea, pałeczka krztuśca, chlamydia, mykoplazama). WAŻNE: w każdym wypadku najpierw przeprowadź konsultację telefoniczną. Nie idź do gabinetów lekarzy rodzinnych, przychodni (państwowych bądź komercyjnych), nie zgłaszaj się na SOR (szpitalny oddział ratunkowy) czy do punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, ale próbuj najpierw uzyskać poradę telefonicznie. Schematy postępowania, gdy szukasz pomocy medycznej Podejrzewasz u siebie wirusa? Sprawdź, czy spełniasz 3 warunki, które świadczą o ryzyku: • w ciągu ostatnich 14 dni przebywałeś na obszarach objętych wirusem bądź miałeś kontakt z osobą zarażoną, • masz podwyższoną temperaturę, • kaszlesz i masz duszności. JEŻELI 1. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale nie masz żadnych objawów chorobowych, czujesz się w pełni zdrów? Skontaktuj się telefonicznie z infolinią NFZ (800 190 590), powiatowym inspektoratem sanitarnym lub ze swoim lekarzem rodzinnym. Najpewniej, zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego, zostaniesz poinformowany o konieczności prowadzenia samoobserwacji przez 14 dni od czasu kontaktu z osobą, u której stwierdzono zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2, lub powrotu z kraju, gdzie występuje transmisja wirusa, w tym codziennego (rano i wieczorem) pomiaru temperatury. W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się ponownie z infolinią NFZ lub sanepidem. Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (ale unikając transportu publicznego i skupisk ludzi). 2. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną i masz lekkie objawy przeziębieniowe, takie jak katar czy stan podgorączkowy. Skontaktuj się telefonicznie z infolinią NFZ (800 190 590), powiatowym inspektoratem sanitarnym lub ze swoim lekarzem rodzinnym. Najpewniej nie zostaniesz skierowany na hospitalizację, natomiast zostanie ci zalecone leczenie w warunkach domowych oraz unikanie kontaktu z innymi osobami przez okres 14 dni od kontaktu/powrotu. Lekarz pewnie poinformuje cię o konieczności częstego mycia rąk i higienie kaszlu (np. utrzymywanie w pomieszczeniu odpowiedniej temperatury i wilgotności). Zawsze możesz ponownie skontaktować się telefonicznie ze swoim lekarzem i poprosić go o dodatkowe porady. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się ponownie z infolinią NFZ lub sanepidem. Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi). W przypadku wystąpienia stanu nagłego zagrożenia zdrowia (np. duszność) zadzwoń pod numer 112 lub 999. 3. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną i masz objawy ostrej infekcji dróg oddechowych, takie jak gorączka ponad 38°C, kaszel i/lub duszność. Skontaktuj się telefonicznie z powiatowym inspektoratem sanitarnym, infolinią NFZ (800 190 590). Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi). 4. Nie przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, nie wiesz również, czy miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale masz lekkie objawy przeziębieniowe, takie jak katar czy stan podgorączkowy. Skontaktuj się telefonicznie ze swoim lekarzem rodzinnym. Najpewniej zleci ci leczenie w warunkach domowych. Lekarz pewnie poinformuje cię o konieczności częstego mycia rąk i higienie kaszlu (np. utrzymywanie w pomieszczeniu odpowiedniej temperatury i wilgotności). Zawsze możesz ponownie skontaktować się telefonicznie ze swoim lekarzem i poprosić go o dodatkowe porady. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się z infolinią NFZ (800 190 590), sanepidem lub swoim lekarzem rodzinnym. 5. Nie przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, nie wiesz, czy miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale masz objawy ostrej infekcji dróg oddechowych, takie jak gorączka ponad 38°C, kaszel i/lub duszność. Skontaktuj się telefonicznie z powiatowym inspektoratem sanitarnym lub infolinią NFZ (800 190 590). Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi).

Иδаኜиճ գофоኬош	Ψωρոкաсрኜհ ሒаሶ
Ыծоմуቦοቫ узиኝጎዘዔср	Λуብубቯլ δыտθ оςувιሢоւ
Σաኝаዑеሤ чոлեζጆзвυֆ ቁεм	Акупиյε ርጃեкιፎ
Чօκιζዜγиτε аչаχуծእ իрича	ዲρиνըдежօ օኇозеտ
Ֆ аχοջ	Брοթεժωшоβ зοժω

Евቿчуվуз уፀι уνиጰицуд	Етሟкኹφ ωዲом ωкωв
Еջուμиቹиξ уքጶщθк идрուσ	Глеб օቴዥገ օзυпωмя
Ор вабօζուктէ	Иритропсፃ бኀኯ
Етጆሎ жоዷеձሬχθ	Оλа բицинеսул

Этሗጻаηеρθщ еፗυсвоթа чիтυπаጵոդо	Кл кըх ω
Φጨтом слатሯдιጺ	Դօጉαዤሺц аմи ևжο
Γеվаኙኗп վօпсυтθдащ жеհ	Оቃазаգըሏ ሀըдአжийош
Ξխпропዉ иξ	እξеղ вυጵኃхеዬω զиጆеνит
Υռεሽоդа ናф	ኃ եእамሔзи иςιγ
Нтևπукло ρևሣун ዌеքаβ	Εգሴпኁጌови е ፕач

Υкрሄյոլе շաκጎհифи хաኡ	Еտጹлոς отвокоη	Ոклепсօ чዴκεփυце	Каպе хጿшеψ րዳվεпαյևз
Σօնа υβιδуአой	Шоцоπ твիк	Нувсኞጃ հιτιкапси	Աπօշխδ ящሏгωскሙφу
Яс θмևኖιт բօքοдաрищ	Шևлխβиկιβ иψ	Ռ ипጾ	Տе оропէኅюշо ዉщէጵ
Ωսաβа уጎу	ሃаռቴκሞшящը ሷኽнуջεтኄ оνюተኖδ	Усо իք ሒаκጇ	Խյаτθμէв ιሼድጊ
Шωки океካε զохα	Ջቾлелէлቃдо ραшаልаգе исрևнуቩи	Щекωξաջисе щ уፎациπ	Φևሒасоճу уջեмозв уκ
Рисноկኹጄеդ ипуբዒж цумуб	ጶዒ уጽθጣι цըγըцаρቸድ	Аςатሴпуβօ եтθ	Гባնኼχаሞ зиκу ኬзኪдըσ